Bên dòng Cổ Chiên tụng bài kinh Phật
Đã hơn 18 năm bước đời phiêu bạt, kể từ mùa an cư kiết hạ 1996 đến nay (2014), vẫn lặng lẽ tháng ngày bên suối đồi, khi lên núi Dinh ở Bà Rịa, lúc đến Tây Ninh nắng cháy, rồi lãng đảng núi rừng Bù Đăng, Đak’ Nông, nay dừng chân nơi Miền Tây sông nước phù sa… mượn câu kinh kệ làm niềm vui với đời thường, lấy cỏ cây, hoa lá, mây trắng lưng trời, chim hót rừng xa, để ươm mầm sống thực giữa muôn sắc màu dâu bể, mà người đệ tử Phật, hay bất cứ một ai, cũng cần phải quán chiếu, nhận diện. Vì rằng chỉ có đến mới thấy, và chỉ có đến mới nghe được những gì từ nơi cuộc sống.v.v…
Từ khi huynh đệ mỗi người mỗi ngã du hóa vào đời, như những cánh chim trời vẫn mãi vang tiếng hót cho muôn hoa cỏ và sông núi muôn trùng của quê hương đích thực. Nay được tin nhau, vội vã gọi mời nhau và hẹn nhau ngày tái ngộ.
Cuộc hành trình từ Thành phố Long Xuyên bằng xe Honda đến Sa Đéc, rồi Vĩnh Long để qua Chợ Lách Bến Tre, tuy đoạn đường không xa lắm, không đầy 100km, nhưng phải qua 2 con phà (phà Vàm Cống, Đồng Tháp và phà Đình Khao, Vĩnh Long).
Lâu lắm không có dịp ngang qua Thành phố Vĩnh Long, lần nầy đến thấy thay đổi khác xưa nhiều, đường thì mở rộng và thêm những giao lộ mới, khu du lịch Trường An trông rộn rịp, công viên và bờ kè của Thành phố dọc theo dòng sông Tiền tạo một dáng vẻ mỹ quang và lồng lộng gió, đến phường 4 có Văn Thánh Miếu, nơi thờ các danh sĩ văn học yêu nước…Được biết trong khu vực Miền Đông, Tây Nam bộ có 3 Văn Thánh Miếu, như; ở Biên Hòa (Đồng Nai), ở Gia Định (TP. HCM), và ở Vĩnh Long, cả ba cùng hình thành vào Tiểu khu 19.
Đến vòng xoay, hướng đi Long Hồ, Cần Thơ, và Phà Đình Khao, mà lâu nay nghe người ta thường gọi là bắc Cổ Chiên. Thật ra, trước năm 1975 đã có tên Đình Khao, là một ngôi đình tại xã Thanh Đức, huyện Long Hồ, nơi đây sau khi quân lính hoàn thành nghĩa vụ cùng tập họp tại đây để được khao, lâu sau được người quen gọi là Đình Khao. Đình Khao được xây dựng từ thời Gia Long 1817. Còn sông Cổ Chiên là địa danh của một nhánh sông mà tôi thường mơ ước muốn đến để thấy tận mắt đã từ lâu mà chưa có dịp.
Dòng Cổ Chiên là nhánh sông phía Nam của sông Tiền, ngã ba sông là ranh giới của ba tỉnh, như : Vĩnh Long, Trà Vinh và Bến Tre, từ chân cầu Mỹ Thuận phía Thành phố Vĩnh Long chảy dài 82km theo hướng Tây-Bắc, Đông-Nam rồi đổ xuôi ra biển, hai bên bờ Cổ Chiên có nhiều cồn, cù lao, như : cù lao Nai, cồn Dung, cồn Lớn…thuộc tỉnh Bến Tre. Cù lao Long Hòa, cồn Long Trị, cồn Bần (Thủy Tiên)… thuộc tỉnh Trà Vinh, cù lao An Bình, cồn Dài… thuộc tỉnh Vĩnh Long.
Địa danh dòng Cổ Chiên có nhiều thuyết, thế nhưng có thuyết cho rằng tên con sông liên quan đến một sự kiện lịch sử khi vào cuối thế kỷ XVIII (1785), lúc đại bại trận Rạch Gầm-Xoài Mút, là hai nhánh sông nhỏ của sông Tiền trong khu vực của tỉnh Tiền Giang ngày nay. Tàn quân của Nguyễn Ánh tháo chạy theo đường sông xuống phía Nam, nhưng khi đến đoạn sông nầy thì bị chiến thuyền của quân Tây Sơn đuổi nà theo, đoàn thuyền quân Nguyễn Ánh phải tìm cách thoát nạn nguy chết, nên cố đánh rớt “Trống, Chinh” hết xuống đoạn sông nầy, vì Trống là Cổ, còn Chinh nói trại thành Chiên, ghép thành Cổ Chiên, như ngày nay thành địa danh của dòng sông nói trên.
Phà vượt ra giữa dòng, nhìn thẳng về phía ngã ba sông, thấy một màu xanh đầy sinh lực của cây trái, bởi do sự hội tụ bồi đắp phù sa tự ngàn năm cho quê hương ngàn dặm. Bỗng nhớ đến lời bài ca “Con Sông Quê” do ca sĩ Anh Thơ biểu diễn, có đoạn :
“…Qua nửa đời phiêu dạt,…
Ơi con sông dạt dào như lòng mẹ,
Chở che con qua chớp bể mưa nguồn…
Một dòng sông xanh chảy mãi đến vô cùng.”
Lời ca như trầm xuống trong lòng, vì lúc nầy gợi nhớ đến cuộc đời của mẹ, một tấm lòng chất phát, mộc mạc chân quê, vì con mà mẹ một đời tận tụy, chở che cho con, dù đã phải trải qua bao chớp bể mưa nguồn, mặc dầu hôm nay con đã quá nửa đời người, và mẹ bây giờ đã hóa ra người thiên cổ, nhưng cũng như những hạt phù sa mãi mãi vẫn bồi đắp cho muôn bến đời bao sắc màu, nguồn sinh lực muôn trùng, và luôn tươi mát, cho cây đời thêm xanh và xanh đến tận vô cùng…!
Hai bên đường xanh rợp bóng cây, không mấy chốc đã đến cầu Phú Phụng, một cây cầu trông như mới vừa hoàn thành công trình, kế nữa là chợ và Đình Phú Phụng, rồi chùa Quang Minh, xã Phú Phụng, huyện Chợ Lách, tỉnh Bến Tre, Quang Minh là một ngôi chùa đã trên 100 năm, dáng vấp vẫn còn thô sơ nép mình dưới tàng đại thụ bồ đề. Huynh đệ gặp lại đã hơn 18 năm, mừng vui qua đôi điều thăm hỏi, ánh nắng chiều đã rót vàng trên thềm chùa sau một cơn mưa khá to, như để làm bớt đi những ngày oi bứt của thời tiết đầu mùa.
Tối nay, vầng trăng ngà mùng tám lung linh chếch nghiêng mái chùa, nghe tiếng chim giang hồ như đang xếp cánh đâu đây, thỉnh thoảng những ngọn gió lùa qua mang theo những hương hoa cỏ, hương của miệt vườn, và hương của cả những tấm lòng trong cuộc đời, như để hòa vào hương vị bất tuyệt của đạo lý giác ngộ tự ngàn xưa và cho cả ngàn sau muôn trùng diệu lý, chợt nhớ đến lời thi kệ của Ngài Trần Thái Tông :
“Thiên giang hữu thủy, thiên giang nguyệt…”
(Ngàn sông con nước lưu giao
Mênh mang muôn dặm nơi nào không trăng).
Dù có đi đâu, qua muôn rạch trăm sông, mỗi bước vào đời ngược xuôi ngàn dặm, vẫn hằng thắp sáng lẽ sống chơn thường giữa bao lớp bể dâu vô thường sanh diệt, nơi nào mà không vầng trăng hiền diệu quê hương, vầng trăng trong sáng tư duy cuộc sống, vầng trăng thanh bình theo từng nhịp thức thời gian, vầng trăng diệu pháp tươi mát huyền diệu muôn trùng luôn hiển lộ, sự bình an nào không tự nơi mình, nó vẫn theo mình trong từng hơi thở, bước đi, dù đang đi giữa cuộc đời không ít bề bộn và lao xao, vẫn thấy và biết rằng :
“Bước những bước thăng bằng
Trên đường không thăng bằng”
Nghỉ một đêm trong khuôn viên chùa yên tịnh, sáng mai sẽ có buổi nói chuyện về đạo lý tình người trong cuộc sống với hơn 100 phật tử gần xa đến dự khóa tu cố định hằng tháng tại đạo tràng, buổi nói chuyện như để tụng lên một bài kinh muôn thuở bình an cho mình và cho cuộc đời:
“Như giữa đống rác nhớp
Quăng bỏ trên đường lớn,
Chỗ ấy hoa sen nở,
Thơm sạch, đẹp ý người
Một ngày trời ấm
Sáng nay trời ửng nắng, những tia nắng mới làm tan đi ít nhiều khí lạnh suốt mấy ngày qua, và rõ từng giọt sương trong suốt trên những cánh hồng phượng sau một lớp mỏng mây mù phủ trắng dục, và cả trên thảm cỏ như bị xám mét đi bởi những ngày lạnh và gió, nghe rộn cả tiếng chim muôn quanh chòm cây hạnh đang trĩu vàng trái phía trước cổng, như báo hiệu sự hân hoan của một ngày nắng ấm đến với chúng, với muôn cây cỏ hoa lá, và với cả con người.
Sau gần một tuần giá lạnh, trông cái cảnh âm u trầm lặng, lòng tôi cũng hắt hiu như ngọn gió hoàng hôn, loay quay với cuốn sách đọc mãi mà vẫn không rồi một chương, lui tới chệch choạng như đi vào ngõ hẹp. Thế nhưng, sáng nay trời đẹp hẵn ra, gió nhẹ, nắng ấm, như xua đi bao u ẩn của đất trời và cả trong con người tôi.
Chợt huynh đệ mời nhau đi đến Lakesinde Shopping Center (một nơi mua bán các loại sản phẩm tiêu xài…), đi một đổi, chúng tôi ghé vào quán café Du Monde, thấy người xếp hàng thứ tự ở quày đặt (order) và nhận thức ăn uống (Pick up), bên ngoài quán có mươi cái bàn vừa vuông vừa tròn, có bàn 2 ghế, hoặc bàn 4 ghế, nhìn lên phía bên trên là một cái nóc được thiết kế hình kim tự tháp và được lợp bởi một loại kính trong xanh, ở phía dưới điểm những giò phong lan, những chậu hoa các loại, và những chậu cây xanh tươi mát, ánh nắng mặt trời xuyên qua mát dịu với một tâm lý thoải mái.
Ngồi nhìn cái cảnh dòng người tấp nập ngược xuôi ở 2 bên phố mua bán, trông họ như lắm dồn vã với thời gian, thế nhưng không nghe sự ồn náo ầm ỉ nào từ trong một không gian sầm uất bởi có nhiều cửa hàng và đông nguời qua lại. Ngồi thưởng thức hương vị café Du Monde, mà nghe chung quanh phạm vi của quán không một âm thanh đáng kể nào vọng lại, trông những họ thâm trầm ngồi uống, thâm trầm nhìn thoáng xung quanh, thâm trầm nghĩ suy, và thâm trầm cười nói với nhau.v.v…
Thế rồi trong quá trình chúng tôi ngồi trong khung cảnh ấy, chợt trong những bàn có người đứng dậy, họ tự thu dọn những ly, dĩa, giấy và tự làm sạch nơi bàn, nơi chỗ ngồi, một nghĩa cử trả lại khoảng không gian như lúc họ mới vừa đến bằng một cảm thọ…
Với hành động qua hình ảnh ấy, làm chúng tôi nhớ câu danh ngôn đâu đó : “Đạo đức không gì hơn là lòng biết tôn kính cuộc sống” vì một khi cuộc sống đã cho những lịch sự, an hòa, hạnh phúc, nên ta phải biết tôn trọng bao lịch sự, an hòa, hạnh phúc ấy dù bất cứ ở đâu và vào lúc nào. Hơn thế nữa, những tác nhân đó chính là nguồn giáo dục đích thực nơi chính mỗi tự thân con người; “Giáo dục là làm cho con người tự tìm thấy chính mình”. Vì rằng: nếu chính tự thân mỗi con người có ý thức giáo dục, thì mới xây dựng được một nếp sống gia đình có nề nếp, và một gia đình có lối sống nề nếp, thì chính đây là một đóng góp lớn trong cộng đồng xã hội một cách đích thực hơn bao giờ hết.
Ngang qua từ những điều đó, nó làm cho đất nuớc ấy sẽ được cường thịnh, xã hội ấy sẽ được lành mạnh, và con người trong đó sẽ được nhiều sự yên vui. Nhưng nếu trái lại, mọi điều có thể đảo lộn, những trật tự cơ bản không được tôn trọng , những tranh chấp nhiểu loạn có thể phát sinh, những trộm cắp, cướp giựt, lừa gạt, hay hiểm họa bao tệ nạn khác.v.v…, làm tổn giảm hay mất đi những nguồn năng lực sinh tồn tốt đẹp từ thiên nhiên đến các sinh loại trong cuộc sống từ bây giờ cho đến tận mai sau.
Bởi vì giáo dục & đạo đức là một nghệ thuật thẩm mỹ trác tuyệt, chính nó đã tạo nên một đời sống văn hóa tâm hồn, và phải được thông qua mọi hành động, cách đối đãi, cư xử một khi được đem ứng dụng ngay vào đời sống hằng ngày từ trong sinh hoạt gia đình đến xã hội, tự nó không dừng lại bởi một quan điểm chủ nghĩa, triết thuyết, hay bởi một phạm trù ý thức hệ nào, và cho dù đó là một thể chế nào đi nữa trong cộng đồng loài người. Mà nó được ví như một bầu trời dưỡng khí chung cho sự sinh tồn của con người và những sinh loại khác trong thế giới bao la nầy.
Như vậy, điều muốn nói ở đây, giáo dục hay kiến thức giáo dục không phải chỉ để gom góp, tích chứa những hiểu biết suông đuột qua chữ nghĩa, rồi xem đó như là tài sản kiến thức. Ta hãy nghe và suy gẫm đến lời khuyên hữu ích của Bồ tát Shantideva, Ngài nói : “…Nếu chỉ đọc tên thuốc trong toa thuốc, thì có ích gì cho cơn bệnh” (Nhập Bồ Tát Hạnh – 109).
Cùng thế ấy, ta có thể nghĩ ; nếu chỉ thuộc lòng một số ngôn ngữ và mớ kiến thức, tư liệu sách vỡ, thì liệu ta có được lợi lạc gì cho thân tâm chính ta và cho cả tha nhân, thay vì ta có hành động tích cực vô hại cho mình và cho người, không gieo những nhiểu loạn, ô nhiểm đến dòng tâm tưởng của mọi người và chính mình bằng Thân-Khẩu-Ý trong sáng thiện lành. Một điều nữa qua lời dạy của Đức Phật, Ngài dạy như sau : “ Ta không thấy một pháp nào khác, nầy các Tỷ kheo, lại đưa đến bất lợi lớn, nầy các tỷ kheo, như tâm không được tu tập, không được làm cho hiển lộ…- Và nầy vác tỷ kheo, như tâm được tu tập, được làm cho hiển lộ… Nầy các tỷ kheo, đưa đến lợi ích lớn” (Kinh Tăng Ch I).
Đức Phật luôn có những lời dạy gắn liền giữa con người (đệ tử) trực tiếp với cuộc sống thực, quán chiếu đối với tham dục (ngũ dục) là khổ, đối với sân giận, nuôi dưỡng oán thù là khổ, đối với sự mê chấp sai lầm ảo tưởng là khổ. Sự giáo dục của Đức Phật giúp cho con người nhận ra rõ biết được các pháp hiện tượng ảo hóa là khổ, là hoại diệt, không ta và không của ta. Có quán chiếu như vậy là để trừ khử những tham tưởng, trừ khử những sân tưởng, và trừ khử những những ảo tưởng cố chấp kiên cố sai lầm.
Và cũng chính từ đó, với tâm có yên ổn, không tham ác não hại, luôn được an hòa sâu thẳm tự nơi mạch nguồn đạo lý của bậc Thánh, cũng như được phơi bày ra từ mọi chi tiết hành động đến mọi lúc, ở mọi nơi, được nhu nhuyến tự nhiên. Đó là đạo lộ đưa đến hiển bày sâu sắc bởi từ cốt tủy văn hóa thuần chất giáo dục và đạo đức.
Như vậy, với mọi hành động ứng xử do được tưới tẩm bởi những chất liệu giáo dục và đạo đức, chính là nguồn năng lượng ấm áp đem lại sự trong sáng, lành mạnh, an hòa hạnh phúc từ mạch nguồn văn hóa & đạo đức đến tận trong đời sống con người và cho cả cuộc đời nầy.
Dừng lại bao ý tưởng ấy, chúng tôi rời khỏi quán café Du Monde ra về, ngoài kia mặt trời đã chếch bóng nghiêng chiều.
No comments:
Post a Comment