Thursday, April 28, 2022

01- Thân Thị Ngọc Quế 3

 CHIẾC VÕNG THƯA
Người ngồi trên chiếc võng thưa
Bàn chân dĩ vãng khẻ đưa tháng ngày
Đưa qua bóng tối đêm dài
Đưa về chút nắng tương lai cho đời
Ngồi trên chiếc võng thảnh thơi
Hong niềm kỷ niệm nào vơi khói trầm
Thơ hay trong cõi âm thầm
Mà hương thoảng mãi xa xăm sóng chiều
Khẻ đưa chiếc võng đìu hiu
Vùi ưu tư dưới bao nhiêu bóng sầu
Ngoài kia dù có đêm thâu
Mảnh trăng vẫn sáng trên đầu nhuộm sương
Vẫn đưa ngọn bút thiên hương
Cho thơ trổ ngát trong vườn trầm tư
Ngồi trên chiếc võng thực hư
Mà nghe trăng sáng cõi như như huyền
 
THUYỀN NHẸ QUA BỜ
Trên bến hoa nào gửi gió sương
Lắng nghe cát bụi hát bên đường
Mộng tàn đã rõ điều hư thực
Xuân vắng đâu còn thuở sắc hương
Ngoài cõi nước mây gì dễ buộc
Trong ta trời đất có chi thường
Thuyền không nhẹ lướt qua bờ ấy
Hỏi sóng sao làm nhạt bóng sương
 
THƠ của Bùi Giáng họa:
 
VỀ CÕI TRĂNG KHƠI
Vẫn tưởng sự đời là như thế
Ngờ đâu thế sự rất toan tân
Ai ngờ vết máu hồng nhan đỏ
Kinh nguyệt bất thường tự khả lân
Người đi nhớ mặt trời chăng
Ta đi ta nhớ vầng trăng chuyên cần
 
Chị Ngọc Quế
Chị từ vô tận tình thương
Về quê một chuyến lá vườn cỏ cây
Đưa tay chị tỏ chị bày
Bao từ ngữ mộng bao ngày tháng qua
Đọc bài chị viết hôm qua
Tôi bừng tỉnh giấc mà ra phụ lòng
Ấy từ vạn kiếp long đong
Đầu đuôi đứt nối cõi lòng lênh đênh
Ấy lôi thôi? ấy gập ghềnh?
Ấy vô lý hử? Ấy đền đáp ư?
Lắc đầu chị thủng thẳng cười
“Thần tiên vô tận, con người vô nhai”
 
MAI SAU
Mai sau dù có bao giờ
Em về non nước đọc tờ thơ điên
Hỏi em: quá vãng diện tiền
Cùng em đàm thoại cõi miền cỏ hoa
Có bao giờ? Biết bao xa
Em từ vô tận gặp ta bây giờ
Em nghĩ sao về một câu thơ
Viết vào tờ giấy bơ vơ nghìn trùng
Tuyết mùa viễn xứ bẻ bai
Tận tình ngọn cỏ lá cây mặt trời
Anh từ thiên cổ về chơi
Chép tờ thơ mỏng cho người hôm nay
Em từ viễn tuyệt bẽ bàng
Em rầu rĩ khóc suốt ngày suốt đêm
 
TUYẾT MÙA VIỄN XỨ
Mùa đông nhẹ lướt cành sương
Trắng mây trời trắng du dương thế tình
Đất trời vô tận lênh đênh
Tôi đi về với mông mênh tình người
Em từ viễn tuyết xa khơi
Về thăm cố quận đứng ngồi không an
Tôi từ viễn tuyệt thế gian
Gặp em như một cô nàng đong đưa
Bỗng nhiên giây phút xô ùa
Chào em chóp đỉnh thượng thừa biển dâu
 
TUYẾT MÙA VIỄN XỨ
(Ngọc Quế)
Mùa đông nhẹ lướt cành sương trắng
Trắng cả mây trời trắng thế nhân
Hoa tuyết lắng theo hồn lữ kách
Hồn thơ nghe thoảng bóng tà huân
Chiều xa cố quận mờ chân sóng
Nẻo vắng tha hương lạnh bến trần
Khơi chút lửa tàn hong kỷ niệm
Khi hoàng hôn nhạt ý hoài xuân
 
Họa lần 2
Trăng thu bóng tỏa ngàn mây trắng
Trắng suốt tâm hồn của đạo nhân
Tương ứng sự tình người viễn khách
Vỗ về niệm tưởng bóng tà huân
Doanh hoàn vĩnh dạ mờ chân sóng
Vũ trụ bình minh rạng bể trần
Một chút hương tàn trong kỷ niệm
Đi về ký ức tạc nguyên xuân
 
TA LẠI GỌI TA
Bình minh mặt trời thức giấc
Đi tìm vầng trăng vắng nhà
Sao mà vầng dương rực rỡ
Để khô vàng cỏ bao la
Cơn gió nào đưa chiếc lá
Lá bay tìm cánh bướm xa
Bướm theo bóng hoa ngày cũ
Mới hay hoa úa nắng tà
Ai buồn hoàng hôn theo gió
Để lạnh những vần thơ mây
Chỉ còn núi xnah lặng lẽ
Với đàn chim nhớ nắng bay
Xin về bờ lau yên tịnh
Phơ phất bên đồi quạnh hiu
Mỉm cười nhìn theo cánh én
Chở màu xuân nhẹ qua chiều
Trong sương ai tìm ai nhỉ
Mịt mờ trời đất bao la
Tiếng chiều còn vang trong gió
Chừng như ta lại gọi ta
 
Họa:
Bình minh chóc chim thức giấc
Gọi kêu tình mộng nhớ nhà
Tôi nghe kiền khôn rực rỡ
Hòa đàm vũ trụ bao la
Tôi nhìn từng chiếc lá
Kể từ vô tận trời xa
Lá theo bóng hoa ngày cũ
Tìm nhau suốt những chiều tà
Nỗi buồn thiên thu theo gió
Đi về vạn thuở với mây
Một mình nghĩ rằng có lẽ
Con người trút giũ thơ bay
Gieo vào vô biên tịch mịch
Rắc vào vô tận quạnh hiu
Mỉm cười nhìn theo cánh én
Chào xuân nhè nhẹ qua chiều
Trong sương ai tìm ai nhỉ
Dưới nguyệt bao lần bao la
Gắng gượng đôi vần rủ rỉ
Chừng như ta lại gọi ta
 
EM ANH (tặng Trương Quỳnh Như)
Anh đi như một con người
Em về như một điệu cười bán khai
Tình em? Một tiếng thở dài
Tình anh? Chỉ một muôn ngày gặp em
 
EM LÀ
Khắp nơi thiên hạ nói rằng
Em là tiên nữ bất bằng mà ra
Em từ một thiết mười tha
Em từ vô tận mà ra muôn trùng
Ấy từ vô tận tình thương
Mà ra vô tận đoạn trường tân thanh
Em từ cổ lục thập thành
Anh từ tấc cỏ vắng tanh phù kiều
 
MỘT BÓNG SIÊU NHÂN
Thành kính tưởng niệm này húy nhật cố Hòa Thượng Trí Hải
Một bóng siêu nhân nhập cõi thường
Mà hương còn mãi ngát thanh hương
Khơi trầm giác ngộ thơm lan nhã
Trao lửa vô ưu sáng đạo thường
Thoảng nhánh trúc vàng thơm tiếng gió
Ngỡ vầng trăng biếc nhạt làn hương
Có ai về lắng niềm vi diệu
Đón ánh bình minh tỏa viễn phương
 
HỌA:
Nhập vô vi thị nhập hằng thường
Mùi hương thiên tải vẫn thiên hương
Đàm hoa nhất hiện thơm lan nhã
Băng tuyết nghìn thu nhập đoạn trường
Bao xiết tân thanh về ý gió
Bấy nhiêu cổ tái tượng hình sương
Tập thành vô tận vô nghìn hướng
Vô ý vô tâm tạc mộng trường
 
      NHỚ QUÊ                                                                       
Ta muốn trở về cánh đồng xanh
Da diết lắm một triền sông đầy gió
Những con đường dài dẫn về ngõ nhỏ
Mái nhà tranh đầm ấm bữa cơm chiều
Để được nghe tiếng mẹ mắng yêu
Đàn em nhỏ vui đùa quên bữa tối
Cánh chim xa đang bay về vồi vội
Chốn nào tổ ấm bình yên
Ta muốn về nơi chẳng thể lãng quên
Cánh diều tuổi thơ khung trời bỡ ngỡ
Khao khát tình yêu, là ngọn gió
Bay lên đi ơi vầng trăng phiêu diêu
Bên dòng sông những mái nhà liêu xiêu
Thảm lúa xanh đến tận cùng như mẹ
Ta chạy chân trần thung thăng thời thơ bé
Hương lúa thơm, rơm ấm cả chiều
Ta lớn lên từ quê mẹ thương yêu
Đi nhiều lắm những miền xa đất lạ
Chiều nay nhìn hoàng hôn tắt dần trong kẽ lá
Muốn khóc oà, nhớ lắm một miền quê
Vũ Thị Minh Nguyệt
 
Diệu Linh
 
Mùa Vàng
Mùa về lá vướng gót chân
Vàng rưng nỗi nhớ bần thần ngóng trông
Người còn đứng đợi ta không?
Ta về tìm lại thuở hồng hoang xưa
Ở phương ấy nắng hay mưa?
Nơi này lá đổ cũng vừa mùa sang
Lá giăng kín lối địa đàng
Chân đi lạc hướng hoang mang rã rời
Chập chờn trên bước mù khơi
Lá vàng rơi lá vàng rơi lá vàng…
 
TÂM KHÚC RU
Hồ như hệ lụy trên đời
Tan thành sương khói từ người chia chung
Nghe trong sâu thẳm tận cùng
Lời tri âm gọi còn rung tim hồng
 
Ta về thả sợi sắc không
Chìm vào ru khúc mênh mông nỗi tình
Chỉ là tiếng hát vô thinh
Mà sao vọng đến tâm linh nghìn trùng
 
Cười ơi mấy nụ bao dung
Từ tâm trổ nhánh chia cùng lời ru
 
Tìm ta một cội nghỉ chân
Giữa chan chát nắng giữa tầm tã mưa
Ngược dòng sinh tử xô đưa
Tìm ta một cội để vừa đủ che
Lối quen khấp khểnh đi về
Gót chân đã mỏi đam mê đã chùng
Ta từ vô thủy mịt mùng
Bước chưa ra khỏi một vùng nhân duyên
 
Tìm ta một cội Chân nguyên
Vào nương bóng mát nhập miền vô ưu
 
Trong vạt nắng có chiều mưa
Trong áng mây có ngày xưa khung trời
Trong anh nghìn kiếp có tôi
Trong bao câu chữ có lời vô ngôn
 
Xin nghiêng xuống một bờ vai
Nâng dòng nước mắt buông dài trên mi
Để cho phiền não tan đi
Tình người ở lại vô vi giữa đời
 
Xin chia nhau một nụ cười
Dẫu riêng lòng vẫn trùng khơi nụ sầu
Quanh người còn lắm bể dâu
Buồn ta nào có thấm đâu vạn lần
 
Xin trao ánh mắt ân cần
Hồn toang mở chẳng ngại ngần bước vô
Mạch tim ngày tháng nghẽn khô
Giờ cuồn cuộn chảy vỡ hồ tâm tư
 
Xin lắng nghe nỗi xót xa
Hiểu đời còn những trầm kha quanh mình
Chẳng cần nói hãy lặng thinh
Mà nghe sâu thẳm có tình tri âm
 
Cuồng ta nhốt gió trong lòng
Chờ xem cây lặng nơi giông bão mình
Đùa ta vứt một chữ tình
Ngang nhành hư huyễn thình lình gãy đôi
Cười ta như thể ngộ rồi
Nhanh nhanh ra cửa luân hồi vào Không
Một hôm nổi trận bát phong
Cuốn ta về lại cõi mông mênh này
 
Gùi kinh bỏ lại trên ngàn
Mai về viễn phố rộn ràng cuộc chơi
Bao năm biệt mộng bên trời
Lên non diện bích học đòi hoát nhiên
Một hôm chợt tỉnh cơn thiền
Ngó ta ta vẫn cuồng điên thuở nào
Phạn thư xếp lại non cao
Làm thân tục khách ra vào tử sinh
Ô hay ta vẫn phàm tình
Nơi tam thế mộng một mình… chiêm bao…
Sáng đi khất thực trên cầu
Hóa duyên cơm áo (và câu thơ tình)
Khuya nghe chuông rụng xuống đình
Xòe tay bắt được ngỡ mình hoát nhiên
 
Thõng tay buông những lụy phiền
Chạm sâu hơi thở trên triền trầm luân
Lắng lòng trong giọt tham sân
Là khi thiền vị đã gần nơi tâm
 
Thấy trong tiền kiếp xa xăm
Là bao ngày tháng u trầm sắc không
Tử sinh ngụp lặn giữa dòng
Sắc không vẫn cứ sắc không nối liền
 
Từ nơi trùng khởi nhân duyên
Bước đi đi mãi về miền Chân Như
Thấy đời là cõi huyễn hư
Thấy Chân Như vẫn Chân Như đó mà
 
Vô minh rớt lại ta bà
Soi trong tự tánh thấy ta lại về
Thoát ra từ vực u mê
Vô thường được mất có hề chi đâu
                    
Lang thang cuối đất cùng trời
Ta người cùng tử bụi đời rác rơm
Từ khi vào cuộc áo cơm
Quê hương vời vợi một vòm trời xa
 
Ta là cùng tử không nhà
Ngồi mơ mái ấm chan hòa tình thân
Bao phen lòng cứ ngại ngần
Tủi mình thấp kém lần khân chưa về
 
Ta còn cùng tử u mê
Loay hoay khắp nẻo nhiêu khê mịt mùng
Ta tên cùng tử du phương
Đi hoang một thuở tìm đường về thôi
 
Ô hay có sẵn đây rồi
Nay ta cùng tử về coi kho tàng
 
Người đi tìm kiếm vô biên
Ở trong rừng thẳm trên triền núi xa
Còn tôi nhìn thấy bao la
Sáng nay ở giữa bông hoa sau vườn
 
Thõng tay vào chợ đề huề
Đạo đời hai ngả đi về thế thôi
 

 

 

01- Thân Thị Ngọc Quế 2

 Một buổi chiều ghé qua Thanh Không thiền uyển thăm ni sư Thích Nữ Tâm Mãn, tôi thấy chị đang ngồi khoan thai trầm tĩnh, chăm chú chép lại những bài thơ đầy đạo vị.

Quả là chuyện khó ngờ, đã gần tuổi chín mươi mà mỗi ngày chị vẫn có thể ung dung ngồi hằng giờ không biết mệt mỏi để ghi lại hằng trăm bài thơ chị nhớ đã sáng tác trong suốt cuộc hành hương khám phá Đất Trời. Không dễ mấy ai được ngần ấy niên tuế có đủ nghị lực, kiên nhẫn, tập trung, tinh cần, minh mẫn với một trí nhớ tuyệt vời như vậy.
Chị cho tôi xem tập “Hạt Cát Dòng Sông” vừa mới chép xong, qua đó tôi đã hiểu được câu nói của người xưa: “Đạo sĩ phải là chân nghệ sĩ để đừng quá khô khan, và nghệ sĩ cần có một đạo tâm để bớt đi lãng mạn.” Quả là trong thơ chị khó mà phân biệt được đâu là nghệ nhân đâu là đạo sĩ, vì ở đó chân và mỹ, đạo và đời đã kết tinh thành vẻ đẹp của đất trời.
Đạo trong “Hạt Cát Dòng Sông” không phải là kinh điển, giáo điều, cũng không phải là lý tưởng toàn bích cao viễn mà là tình yêu và vẻ đẹp thanh khiết giữa cuộc đời: yêu quê hương non nước, yêu ngọn cỏ bờ lau, yêu chuông đồng vọng, yêu nắng sớm mưa chiều, yêu muôn loài vạn vật và yêu cả trần gian với tất cả tấm lòng chân thực nhất của một con người: có nhớ nhung thương tiếc, có lặng lẽ cô đơn, và lắm khi cũng chìm trong kỷ niệm...nhưng ở chị tất cả đều nhẹ nhàng như chỉ là một thoáng chiêm bao.
Chị miệt mài chép lại những bài thơ không phải để lưu trữ bao kỷ niệm vấn vương trong tình đời ý đạo mà chính là đang tuôn nhả hết tơ để trả lại quê hương và đất trời cho mình nhẹ nhõm thong dong trong cõi Đạo thênh thang mầu nhiệm...

Sư Viên Minh


BÓNG MẸ MÙ SƯƠNG
Ôm con đưa mỏi hoàng hôn
Lời ca êm dịu mắt buồn rưng rưng
Sương che mẹ khuất muôn trùng
Mà lời ru mẹ tưởng chừng còn ngân
 
À ơi! Con ngủ cho ngoan
Để mẹ đi cấy trên ngàn ruộng xa
Chiều mang về ánh trăng tà
Cho con thắp sáng quê nhà tịnh yên
 
Trời xanh tiếng hát dịu hiền
Trong vòng tay mẹ lặng chìm giấc xuân
Môi non chấp cánh thiên thần
Con thơm sữa mẹ ôm vầng trăng thơ
 
Chợt mùa đông khóc bơ vơ
Mẹ mang nắng ấm sang bờ mây xa
Sương mơ nhỏ giọt chiều tà
Con nương cánh vạc bay qua bãi sầu
 
Đâu đây lời mẹ thiên thâu
Tiếng thơ nhung nhớ thấm sâu đêm dài
Sao khuya mở bóng trần ai
Chừng như áo mẹ trắng ngoài dặm khơi.

"Giọt nước cành sen"

CAO HUY THUẦN

Từ trong mênh mông, một sợi mưa rơi vào lá sen. Nước vốn không có hình. Nằm trong lá, nước tròn như một viên ngọc, tròn như một hạt lệ, tròn như một thủy chung. Gió thoảng qua, lá sen lay động, nước rơi không để lại một dấu vết, rơi như chưa bao giờ có, rơi như một hững hờ.

 

Câu chuyện đạm bạc chỉ có thế. Chỉ có thế, câu chuyện hội ngộ giữa một trái tim đa tình với một chữ không tinh quái.

Giọt nước cành sen không phải là một tập thơ đạo. Những ý thiền đi vào thơ như hương sen thoảng mặt hồ. Bao nhiêu cảnh trong thơ là bấy nhiêu tứ thiền thấp thoáng: trong tiếng gió hát muôn đời trên sóng, nơi mây trắng bay tự nghìn thu, giữa tiếng sóng vỗ rì rầm từ muôn xưa, nơi ánh trăng đùa nghịch với bờ ao từ bao thế kỷ... Nhà thơ không cần nhiều lời để nói về chữ tâm: chỉ một ánh sao lóe lên cũng đủ làm sáng trời đêm, chỉ một tiếng chim kêu cũng đủ làm hoa nở thắm :

Chợt con khuyên hết ngoài hiên trúc
Nên đóa hoàng mai nở diệu thường


Chữ tâm bừng sáng đó, một thiền sư nổi tiếng ngày xưa đã diễn tả trong một câu thơ nổi tiếng :

Nhất điểm xuân quang xứ xứ hoa

Chỉ cần một hơi ấm mùa xuân thoảng qua, muôn hoa nở rộ khắp nơi khắp chốn. Đó là trạng thái liễu ngộ bàng bạc trong Giọt nước cành sen.

Có khi, đó là sự tương quan giữa Một và Vô Cùng, như trong vô cùng tiếng sóng của muôn ngàn thế kỷ vẫn nghe được dư âm của một tiếng rì rầm :

Ta hát một mình trong tiếng sóng
Nghe từng cơn sóng vỗ trong ta


Có khi, đó là câu hỏi vu vơ về tâm thức, câu hỏi đặt ra giữa trời đất và người, giữa bao la vô ý thức và ý thức về bao la.

Ta trong trời đất bao la
Mà bao la đó trong ta có gì
?

Có khi đó là một "cái gì" không nói được, không nghĩ được, "bất khả tư nghì", như ánh sao chớp lên một tia sáng rồi biến mất trong gió đêm:

Có gì lấp lánh cùng sao biếc
Với gió qua thềm khuya ngát hương


Cũng có khi cái "ta" muôn thuở, cái "ta" vắng lặng, thường còn thấp thoáng hiện ra sau bao nhiêu bối rối của giao động như bóng đêm còn mãi trong đáy nước lao xao :

Ai khỏa nước tan nhòa bóng lạnh
Nước trôi còn lại những đêm thâu


Và có khi chẳng có gì cả, chỉ một hư không huyền nhiệm :

Sao nghe thanh thoát ngoài hiên vắng
Một tiếng hư không sáng lẽ thường


Tất nhiên, một trái tim đa tình không dễ gì học được chữ giác. Thói thường, nhiều tình thì nhiều duyên, nhiều nợ. Ở đây, người nhiều tình thì lại không có nợ, không có duyên, chỉ có đơn côi. Dù vào tận trong mây, dù vào tận cuối rừng nguyên thủy, dù vào tận đáy giấc chiêm bao, một nửa vẫn không tìm ra một nửa, nửa đời vẫn tương tư nửa đời, nửa thân vẫn lạnh lùng nửa thân, nửa ta soi nước vẫn không thấy bóng của mình. Trăng non đi tìm trăng khuyết còn gặp nhau đêm rằm. Ta với mình bao giờ trùng phùng với nhau trong một chữ Ai!

Giọt nước cành sen, vì vậy, còn là tiếng thở dài của một chiếc bóng côi cút, của một tâm hồn bơ vơ.

Bơ vơ như chiếc nến trong đêm :

Có người thắp nến bơ vơ

Bơ vơ như nhịp cầu giữa bèo trôi nước chảy :

Nhịp cầu lắng những bơ vơ
Bèo trôi nước chảy nửa bờ hoàng hôn


Bơ vơ với gió đêm:

Gió mang thao thức vào đêm âm thầm

Bơ vơ với trăng xế :

Về đây đời lạc bóng dài
Phiêu diêu trăng xế lạnh ngoài hiên sương


Nhưng phiền thì có phiền mà lụy thì không lụy. Nước mắt khô, nụ cười nở. Nở tận mây cao :

Một mình đi giữa phù vân
Nụ cười vẫn ngát mấy tầng mây cao


Nở ngút ngàn sóng :

Nụ cười phơi phới trên ngàn sóng
Như đóa phù dung giữa mộng trường


Nở thiên thu bất tận :

Gió đi qua mãi trong đời
Lòng ai vẫn ngát nụ cười thiên thu


Giao động thoảng qua, an nhiên trở lại :

An nhiên ngày lại qua ngày
Mỉm cười như vẫn thơ ngây thuở nào


An nhiên như mặt hồ hứng chiếc lá rụng :

Có thấy gì khi chiếc lá bay
An nhiên kìa mặt nước vơi đầy


An nhiên dù chớp biển mưa nguồn :

Dù xa trời có chuyển mưa
Xem như giọt nước khẽ đùa ánh trăng


Ai dám bảo sóng làm trăng vỡ? Đâu có, nguyệt nhà thơ vẫn tròn:

Dù trăng có vỡ làm bao mảnh
Vẫn thấy lòng ta bóng nguyệt tròn


Ai dám bảo mưa hoài chẳng tạnh. Đâu có, mưa tạnh rồi trăng sáng :

Mưa tạnh bao giờ... trăng chợt lên
Hương lan như thoảng ngát bên thềm
Chuông chùa văng vẳng trong thanh tịnh
Ai thấy vầng trăng sáng suốt đêm?


Giọt nước cành sen là câu chuyện trở về với Tâm.

Câu chuyện tạnh mưa trăng sáng.

***

Người đọc có thể nghĩ rằng một vài chỗ trong tập thơ có thể điêu luyện hơn thế nữa. Người phê bình cũng có thể tìm thấy vài từ, vài ý, vài hình ảnh của bài thơ này hiện ra trong bài thơ kia. Nhưng nét tài hoa kia, và tài hoa một cách tự nhiên, không trau chuốt vẫn là điểm nổi bật của tập thơ. Tài hoa nhất có lẽ là những bài thơ Đường. Ở đây, nhà thơ vừa có cái trong phong thái chững chạc, ung dung của người bạc tóc, vừa có cái duyên dáng mát rượi của độ xuân thì. Bài thơ đi rất êm, rất nhẹ, và hai câu kết bao giờ cũng mở ra như hai cánh cửa giữa vùng cao rộng, bát ngát, mênh mông của thi tứ :

Có phải người say bên án sách
Mà quên tiếng gọi vút trời xanh...


Mà không phải chỉ trong những bài thơ Đường. Câu cuối của bài thơ nào cũng vậy, kể cả những bài thơ ngắn bốn câu:

Đồi xa nắng chếch bên rào
Có người mang nắng đi vào hoàng hôn.


Trong bài "Tùng hạ vấn đồng tử" của Giả Đạo thời Đường, có người khách dừng chân dưới gốc tùng hỏi chú tiểu đồng xem thầy của chú có nhà không. Chú chỉ tay lên núi: "Thầy tôi đi hái thuốc trong núi kia, quanh quất đấy thôi, nhưng mây che kín núi, không biết thầy tôi ở chốn nào".

Chỉ tại thử sơn trung
Vẫn thâm bất tri xứ


Tôi có cảm tưởng thấy ngón tay nhỏ chỉ lên núi cao trong tập thơ phong nhã này.

C.H.T

 

01- Thân Thị Ngọc Quế (Thích Nữ Tâm Mãn)

 

Chữ đốt trầm, ý khơi hương
Vọng ngôi sao sáng, cúng dường hôm mai
Mây vàng khói trắng bóng ai!
Chập chờn hư niệm, đời Ngài lung linh
Bút nên tâm, mực nên tình
Quỳ xin sám hối - chân kinh lòng này!
Trăng và hoa nở trên tay
Sương mơ còn ngại, lá lay rừng mòng!
 
“Tôi ngỡ ngàng đến nơi đây
Rồi vô tình cũng phương này ra đi” …
 
VỀ TRIỀU SƠN PHƯƠNG
Thơ như mãi đi tìm
Cánh rừng ngát hoa sim
Trên đồi xanh muôn thuở
Trong bạt ngàn lặng im
 
Thơ như nhớ vầng trăng
Lạc mất giữa đêm rằm
Bước về mây cô tịch
Tìm ánh vàng xa xăm
 
Mây theo thuyền trên sóng
Vượt qua gió mùa đông
Về đến bờ nắng biếc
Lấp lánh bến Huyền Không
 
Thuyền chở nắng thênh thang
Theo thiền sư áo vàng
Ngược dòng sông Bạch Yến
Về đồi cỏ mây ngàn
 
Người ngồi nhìn nước mây
Qua làn sóng đổi thay
Tà áo vàng phất phới
Giữa hoa ngàn gió bay
 
Thuyền như lướt trời xanh
Soi bóng tre yên lành
Bến núi xa trầm mặc
In làn nước long lanh
 
Có những đàn trâu hiền
Bước qua bờ truân chuyên
Bỏ lại trên ngàn sóng
Chiếc bóng vỡ trần duyên
 
Thuyền ghé bến cỏ non
Cỏ bước theo đường mòn
Nghe tiếng chim ríu rít
Đón người về sơn thôn
 
Lối cỏ lượn quanh đồi
Đồi tiếp đồi không thôi
Như đàn rùa cổ tích
Tắm nắng chiều xa xôi
 
Cùng nhau lên dốc cao
Tiếng rừng hát xôn xao
Làm rung cành hoa tím
Vần thơ tím chiêm bao
 
Có giọt sương trên hoa
Ôm màu nắng chan hòa
Tâm hồn ai thanh thoát
Yêu mây trời bao la
 
Gậy thiền nhẹ khua vang
Trên đồi, bóng y vàng
Thiền sư vừa xuống núi
Đón nụ cười xuân sang
 
Người bước nhẹ nhàn vân
Trải bao cuộc phong trần
Nay về miền núi thẳm
Quên bóng chiều bâng khuâng
 
Giữa trúc biếc hoa vàng
Người dựng Phong Trúc Am
Nghe gió đùa hiên trúc
Tĩnh lặng cánh hoa đàm
 
Chống gậy về Sơn Phương
Núi rừng bát ngát hương
Ẩn cư cùng mây trắng
Nhuộm trắng cả tà dương
 
Thong dong giữa núi thiền
Quê nhà phụng pháp duyên
Nụ cười tâm nguyệt mãn
Quên trăng lạnh ngoài hiên
 
Vườn mây thoảng gió đùa
Sương chạm mái song thưa
Nghe thu về bên cửa
Vần thơ ngát hương xưa
 
Nguyện về đây thăm người
Thăm chiều tím bên đồi
Lá bay trời hư ảo
Cho tôi nhìn thấy tôi
 
Xin làm nhánh cỏ mây
Yên tịnh lắng ngàn cây
Thơ dâng niềm cô tịch
Với một hoàng hôn mây
 
In trên đỉnh trời chiều
Bóng cây già quạnh hiu
Hàn huyên cùng khói núi
Bao nỗi niềm hoang liêu
 
Thiền sư lên đỉnh trời
Ngồi yên với xa xôi
Áo vàng in đá biếc
Tựa vào cõi trăng khơi
 
Bước lên đỉnh đồi mơ
Để người dắt qua bờ
Chập chùng hoa cỏ thắm
Dấu hoang… thiên cổ mờ
 
Người tặng cành chân hương
Hoa đỏ Triều Sơn Phương
Màu hoa còn sáng mãi
Trong ánh mắt thiên trường
 
Về trong cõi sương mù
Thăm thẳm những rừng thu
Quên bao mùa gió thổi
Phai mờ bước phiêu du
 
Thiền trúc ẩn Sơn Phương
Đón mây trắng qua vườn
Núi rừng là bạn lữ
Vui cùng ánh triêu dương
 
Ai về nhớ núi xa
Có phải núi nhìn ta
Bên đồi vương gió trúc
Trong bát ngát yên hà
 
Chừng như núi nhớ nhung
Mây trắng tỏa mịt mùng
Dáng người về sương khói
Hốt nhiên hóa vô cùng.
THÂN THỊ NGỌC QUẾ
 
GIỌT NƯỚC CÁNH SEN
(Ni Sư Thích Nữ Tâm Mãn) 
Ngàn năm, Giọt nước có buồn không 
Sao vẫn long lanh Dưới ánh hồng 
Trên cánh sen vàng Ai biết được 
Ngàn năm Giọt nước có buồn không. 
 
 GỬI ÁNH TRĂNG NON
Nghe tiếng chi vương ngọn cỏ mềm
Vần thơ thao thức với trăng đêm
Tháng ngày lặng chảy bờ thu vắng
Hoa lá thầm lay cánh mộng êm
Dù biết bóng mơ tàn mấy nỗi
Nào hay biển nhớ dạt bao niềm
Buồn ai thoảng chút hương tâm sự
Cho ánh sao mai lặng trước thềm.
 
Cảm tác
GỬI ÁNH TRĂNG NON
Thiên Sứ
Văng vẳng tiếng xưa chạm cỏ mềm.
Lẻ loi ánh nguyệt nhạt trong đêm.
Bờ môi còn thắm mùa thu vắng?
Mắt biếc u buồn nhớ mộng êm.
Ai trách bể dâu sầu mấy nỗi.
Người đi sao chẳng tỏ bao niềm?
Trăng buông nhạt mãi hương tâm sự.
Nức nở thu xưa nhỏ trước thềm.

GỬI ÁNH TRĂNG NON
Bùi Giáng
Chuyển thể từ thơ Thân Thị Ngọc Quế
Tiếng chi vương ngọn cỏ mềm
Vần thơ thao thức trăng đêm ngỡ ngàng
Bờ thu vắng, tiếng thu vang
Lá hoa lay mộng mở trang âm thầm
Bóng mơ biển nhớ bao niềm
Nào hay mấy nỗi lặng chìm chút hương
Ngọn mềm lá cỏ còn vương
Sao mai lạnh bóng người tương tư gì.
Lá hoa lay mộng mở trang âm thầm
Bóng mơ biển nhớ bao niềm
Nào hay mấy nỗi lặng chìm chút hương
Ngọn mềm lá cỏ còn vương
Sao mai lạnh bóng người tương tư gì.

GỬI ÁNH TRĂNG NON
Từ Bùi Giáng.
Gót hài đi. Vướng cỏ mềm.
Cô liêu trăng
Cô liêu trăng Khóc giữa miền Ngân Giang.
Ai đem đi.
Ai đem đi. Ánh thu vàng.
Để tờ thơ cũ
Để tờ thơ cũ Ngỡ ngàng thâu đêm.
Bể dâu xưa.
Bể dâu xưa. Gửi nỗi niềm.
Sóng cồn đại hải.
Sóng cồn đại hải. Đã chìm dư hương.
Còn đâu
Còn đâu tơ nguyệt vấn vương?
Ai tìm kỷ niệm.
Ai tìm kỷ niệm. Giữa miền tương tư?
 
VƯỜN MẸ NGÀY XƯA
Hoa bí vàng như nắng
Mẹ nhặt nắng trong vườn
Đem cài lên kỷ niệm
Sao màu nắng nhớ thương.
Ôi nhớ vàng hoa mướp
Hoa bay vàng tuổi thơ
Bằng bao nhiêu cánh bướm
Sao giờ bướm bơ vơ.
Nhớ giàn bầu hoa trắng
Trắng lời mẹ ru buồn
Một đời con đi mãi
Chưa hết lời ru thương.
Muốn làm chim viễn xứ
Cánh nhỏ bao dặm trường
Cũng về vườn nắng cũ
Nhặt lấy cánh hoa buồn.
 
Còn nghe tiếng gọi
Sao vẫn còn nghe tiếng sóng
Triền miên vang mãi trong lòng
Như những dòng sông vẫn chảy
Mang chiều về cõi mênh mông.
 
Sao vẫn còn nghe tiếng lá
Mùa thu rụng xuống vườn xưa
Để ai trong hoàng hôn tím
Nhớ đời lạnh bến sông mưa.
 
Sao vẫn còn trong im vắng
Lời hát là khúc chiều tà
Như gọi người về dĩ vãng
Hay là hoa lại gọi hoa
 
Bài thơ muốn viết lên sương.
Lên mây lên gió lên đường khói bay
    (Bùi Giáng)
 
Bổng dưng mình tách đôi mình.
Cho mình bên nọ nhớ mình bên kia
Bổng dưng giọt nước mà chia.
Thành hai giọt nước chia lìa nhớ thương
Bổng dưng mình tách trùng dương.
Để cho mình lại nhớ thương chính mình
Bỗng dưng mình tách đôi mình.
Cho mình bên nọ nhớ mình bên kia....
(Trụ Vũ)
 
THEO ÁNH THƠ SƯƠNG
Có chàng lạc giữa phù vân.
Ngẩn ngơ nhìn cuộc phong trần ngẩn ngơ
Có chàng tìm ánh thơ sương.
Kết thành hoa nắng trong vườn tâm tư
Có chàng đi giữa nắng tà.
Thả bao tiếng nhạc cho hoa chớm vàng…."
 
Theo dấu chân thơ lên núi biếc.
Còn nghe tiếng sáo ước mơ chiều…
Nay dấu chân thơ đã ra đi biền biệt.
Có ai ở lại nghẹn ngào cất tiếng hát :
"Xin gởi lại hoàng hôn bóng nhớ
Câu thơ tiếng nhạc cách muôn trùng
Với bao kỷ niệm trong lời hát
Còn thoảng trong sương trắng mịt mùng…"
 
Tuyết Mùa Viễn Xứ
Con chim hót như chưa từng đã hót
Một bài ca vô tận giữa bụi hồng
Tuyết mùa viễn xứ mênh mông
Từ đâu khách địa mà trông ngóng về
Tôi nằm khóc mãi tình tôi
Yêu trăng viễn xứ yêu trời lang thang
(Chiêm bao viễn xứ mây vàng)
Tuyết mùa phảng phất mộng trường éo le.
 
Gửi ánh trăng non
Nghe tiếng chi vương ngọn cỏ mềm
Vần thơ thao thức với trăng đêm
Tháng ngày lặng chảy bờ thu vắng
Hoa lá thầm lay cánh mộng êm
Dù biết bóng mơ tàn mấy nỗi
Nào hay biển nhớ dạt bao niềm
Buồn ai thoảng chút hương tâm sự
Cho ánh sao mai lặng trước thềm.

Bùi Giáng (bài họa)
Tiếng chi vương ngọn cỏ mềm
Vần thơ thao thức trăng đêm ngỡ ngàng
Bờ thu vắng, tiếng thu vang
Lá hoa lay mộng mở trang âm thầm
Bóng mơ biển nhớ bao niềm
Nào hay mấy nổi lặng chìm chút hương
Ngọn mềm lá cỏ còn vương
Soa mai lạnh bóng người tương tư gì.

Tiếng lá buồn xưa
Lá theo chiều rụng bao giờ
Nhẹ bay vào những trang thơ u hoài
Gió mùa đông nép bên ngoài
Ngắm hoa lan trắng điểm vài nhánh sương
Trăm năm còn một chút hương
Của ngàn năm mãi nhẹ vương bên đời
Ngoài song chiếc lá rơi rơi
Gọi hoàng hôn xuống trong lời gió reo
Sao nghe chiếc lá bay vèo
Chút buồn xưa lại về theo giấc vàng
Như trang thơ thoảng tiếng đàn
Còn vương ánh nguyệt lặng tàn cuối mây.

Bùi Giáng họa:
Chiều rụng bao giờ lá rụng theo
Nhẹ bay vào những trang thơ vèo
Gió mùa đông nép bên ngoài cửa
Sương trắng vài nhành lan trắng theo
Còn một chút hương lưa lại cõi
Trăm năm mộng mỵ bến phong kiều
Chút buồn xưa lại về theo giấc
Mơ đắm đuối tàn ánh nguyệt gieo
Nhiều chiều lá rụng trong veo
Như từ vô tận cheo leo giậy nguồn
Mùa dông sương tuyết vui buồn
Gió bên ngoài cửa như ruồng rẫy hoa
Sự tình sự huống té ra
Là yêu rất mực thiết tha sự tình
Gió mùa đông nép bên ngoài
Để nghe để ngóng tình hoài lang thang
Đêm dài lịch sử lỡ làng
Kéo dài vô tận muôn vàn mất đi
Vi vu viên xứ nhu mỳ
Tuyết mùa khách địa thuận tuỳ về thăm
Người về từ cõi xa xăm
Ta đi từ mất trăm năm ta về
Lá theo chiều rụng bao giờ"
Dằng dai bay mãi vào thơ u hoài
Gió mùa đông nép bên ngoài"
Ngắm lan huệ trắng điểm vài giọt sương
Huệ lan sực nức phi thường
Từng cay đắng lại dịu dàng hơn xưa
Ngoài song chiếc lá rơi rơi
Gọi hoàng hôn xuống trong lời gió reo
Từng nghe gió lá bay vèo
Nay còn nghe lại lá vèo vèo rơi
Cô thôn vườn cũ nối đời
Còn vang vọng mãi suốt đời cành hương.
 
Xa cõi đi về
Tôi ngỡ ngàng đến nơi đây
Rồi vô tình cũng phương này ra đi
Tháng ngày là cuộc phân ly
Trăm năm nào có nghĩa gì thời gian
Tình thương theo gió thênh thang
Buồn vui rồi trả lại ngàn mây bay
Đã quên rồi những đổi thay
Sá gì bụi cát tỉnh say bước đời
Ngọn cỏ nào giọt sương phơi
Long lanh hát với mặt trời ban mai
Rồi theo nước chảy sông dài
Nước về thăm thẳm tháng ngày trùng khơi

Bùi Giáng họa:
Một bận ngỡ ngàng tôi đến đây
Rồi ra đi cũng chính phương này
Vô tình là cuộc ngày theo tháng
Nối tiếp chia xa tới tận kỳ
Trăm năm nào có nghĩa gì
Thời gian vĩnh viễn thuận tùy tình thương
Thênh thang theo gió ngàn phương
Buồn vui rồi trả lại ngàn mây bay
Quên rồi những đổi những thay
Quên rồi bụi cát vần xoay bước đời
Nhớ chăng chút giọt sương phơi
Trên đầu ngọn cỏ dưới trời ban mai
“Rồi theo nước chảy sông dài
Nước về thăm thẳm tháng ngày trùng khơi"

CÁNH CHIM VIỄN MỘNG
Tôi trở về quê hương vàng nhật mộ
Dấu chân buồn lạnh cả bóng phù vân
Đường xa xăm ngày tháng nhuốm phong trần
Thấy bụi cát phủ bước chiều huyễn mộng
Tôi đã quên, đỉnh mây ngàn gió lộng
Biển sương mù xao động sóng trầm luân
Rừng bạt ngàn vết cỏ úa tà huân
Xin trở lại với ngàn xưa thanh thoát
Đã quên rồi, bước thời gian lãng bạt
Ta trở về gặp lại với tình ta
Tình vu vơ như một tiếng đàn xa
Vừa ngân nhẹ, đã tàn trong sương sớm
Trong im lặng bình minh vừa mới chớm
Ánh lửa nào soi sáng cả hồn ta
Chợt lung linh vàng nắng trước hiên nhà
Cùng mai nở huy hoàng trong tỉnh thức

Chạnh Lòng
Nhà em có mấy dây tiêu
Có làn khói trắng dâng chiều lên cao
Đồi xa nắng chếch bên rào
Có người mang nắng đi vào hoàng hôn
 
 Bài họa của Bùi Giáng:
 
CHÙA TÂY PHƯƠNG
Đến chưa? Hỡi bậc đá mòn
Ai về tìm lại cõi tâm xưa về
Mái rêu trầm mặc trên đồi
Uy nghi chùa cổ dưới trời bóng trưa
Ngỡ ngoài đỉnh khói Tây Phương
Nào hay La Hán hiện trường hiên mưa
Trà dâng thanh tịnh hương xưa
Lặng hồn mấy ngọn sóng đùa đùa chơi
 
TÌNH THƠ
Vầng trăng thuyền chở theo mây
Để ai còn nhớ bao ngày xiết bao
Hồn thơ muôn thuở trót vào
Nên ngàn năm lạc cõi nào mộng nay
Thời gian khói biếc dấu mờ
Buồn trang phương thảo ngác tờ hương say
Chiều nao tìm lại bên bờ
Vỡ trên sông bóng nguyệt mờ gầy nhom
 
Ai về thu trước mỏng manh
Để vầng thơ lại nhuộm long lanh chiều
 
Ngọc Quế viết tặng Ni trưởng Huệ Giác:
Người về bên núi hồn như núi
Thanh thoát trưa vàng ngân tiếng ve
Sớm biết Kim Cang cành trúc lắng
Ngày vang Bát nhã bóng chiều nghe
Yêu sao mây sáng vùng cây ngát
Nhớ mãi xuân tàn lối mộng che
Dù biết bồ đề cơn gió thoảng
Vẫn thương nhành cỏ giọt sương hè.
 
VỀ LẠI THÀNH NỘI
Vào thành nội nhớ vườn ai
Những hoa sứ trắng rơi đầy tuổi thơ
Như cành hoa của ngày xưa
Với mầu lụa trắng vẫy đùa nắng thu
Vào thành nội thấy mưa ngâu
Thoảng hương gởi lại nét sầu thời gian
Với bao ngày tháng phai tàn
Mầu hoa vẫn lấm tấm vàng tuổi xanh,
Hàng cây thắp nắng trên cành
Sáng mầu rêu biếc bên thành quách xưa
Mình tôi về gọi nắng thưa
Điểm trang cho cánh hoa mùa cuối năm.
 
XA CÕI ĐI VỀ
Tôi ngỡ ngàng đến nơi đây
Rồi vô tình cũng phương này ra đi
Tháng ngày là cuộc phân ly
Trăm năm nào có nghĩa gì thời gian
Tình thương theo gió thênh thang
Buồn vui rồi trả lại ngàn mây bay
Đã quen rồi những đổi thay
Sá gì bụi cát tỉnh say bước đời
Ngọn cỏ nào giọt sương phơi
Long lanh hát với mặt trời ban mai
Rồi theo nước chảy sông dài
Nước về thăm thẳm tháng ngày trùng khơi.
 
Thơ DIỆU LINH
Tâm Hạnh
Phủi tay áo lộng non ngàn
Về nghe hạc trắng vỗ tràn hư không T
hả rơi mấy vạt bụi hồng
Nơi bờ tục lụy bên giòng nhân gian
Người từ mấy nẻo quan san
Về mang sắc áo nhuộm vàng tà huy
Khép tờ hoa mộng xuân thì
Mở trang kinh kệ, huyền vi phút này
Người là sứ giả Như Lai
Về gieo tâm hạnh hiển bày chân nguyên
Rồi mai cởi bỏ nghiệp duyên
Qua cầu sanh tử, hoát nhiên bến nào.
 
Bày Tiệc
Khuya, ta bày tiệc tẩy trần
Mời người nâng chén ân cần với ta
Rồi mai nơi cõi Ta Bà
Có ra sao nữa cũng là... chiêm bao...
Ta xin cạn chén ngọt ngào
Mà nghe men thắm dâng trào mắt môi
Rót thêm chén nữa đừng vơi
Ngoài kia, đời đấy xin mời vào luôn!
Biết đâu trong lúc say cuồng
Là khi ta tỉnh hơn muôn vạn lần
Sao người đứng đấy tần ngần
Không vào bày tiệc tẩy trần với ta?
 
TRANG THẦN THOẠI
Có những ý thơ đến bất ngờ
Đẹp như Cổ Tự thuở hoang sơ
Tinh vi, thanh khiết, hương đồng nội
Tôi gặp Mặt Trời Cười rất thơ
Không phải mặt trời đỏ gắt gay
Hay màu vàng úa đến buồn ngây
Mà là Hiền Giả ung dung quá
Độ lượng nét cười, râu trắng mây
Tôi thấy tôi đang giữa hải hà
Rừng hoa bát ngát vạn hằng sa
Mỗi hoa, là mỗi trang thần thoại
Công Chúa, Quỳnh Hoa, một kiếp xa
 Có những ý thơ thật lạ lùng
 Bâng khuâng lắng đọng bước Thời, Không
Tôi đang vui với ngàn tinh tú
Trời biển mênh mông... Tâm Sắc Không.
TUỆ NGA
 
Huyễn Mộng
Ta mãi chờ ai?
Trong sắc tím mơ màng,
bên bóng chiều nhạt phai.
Trên bãi cát dã tràng,
xây hoài mộng tương lai.
Trùng trùng ngàn sóng vỗ
cuốn mộng vào hư vô.
Ta mãi tìm ai?
Trong những buổi ban mai,
và đêm dài tăm tối.
Bên dòng đời vội trôi
xuôi về trăm nghìn lối.
Ôi! Huyễn mộng vô thường
sao lòng cứ vấn vương...
 
Uẩn Khúc
Ngày đi, đêm tới, sầu rơi!
Nghe trong ấm ức, mộng đời vỡ tan.
Hoang liêu, ngày tháng thu tàn.
Buồn nghe quạ thét trên hàng phong thưa
Tìm trong ký ức ta, xưa.
Bao năm, chỉ thấy, gió, mưa ngập hồn.
Dốc đời trơn, bước mất, còn.
Chân chùn, hụt hẫng, gót mòn lãng phiêu.
Dòng người tất bật, muôn chiều
Riêng ta, lả bước, bóng xiêu bên đường
 
Sương Khói
Một ngày sương khói âm u
Lòng như tơ úa, rối bù tóc tiên
Một ngày giả bộ huyên thuyên
Nói cười giấu hết lụy phiền sau lưng
Bàn tay gõ nhịp lưng chừng
Buồn vui đem gửi mấy từng phù vân
Tiếc chi giây phút lạc lầm
Hồn hoang bướm gọi, u trầm hư vô
Nhớ thương con dốc ơ hờ
Cơn chiêm bao cũ, cơ hồ thực hư
Đàn nào buông khúc trầm tư?
Biết đâu chiếc bóng thiên thu lại về
Một ngày đếm giọt pha lê
Mà nghe cơn bão, bộn bề rót qua...
Ơ hay, sao hỡi lòng ta?
SƯƠNG MAI
 
TỪ KHI EM MẶC ÁO VÀNG  
Từ khi em mặc áo vàng
Hồn tôi nghiêng xuống bên hàng mưa sa
Có con chim nhỏ bay qua
Bên ngàn lau sậy Thạch Hà tơ giăng
Từ khi em tắm ánh trăng
Để hồn tôi mộng bóng Hằng giếng xa
Đêm đêm trăng chở suối ngà
Qua khe nước chảy là đà dốc cao
Hỏi em năm tháng về đâu?
Cho tôi thăm lại mép bâu áo người
Để nghe thỏ thẻ em cười
Để em nguyên vẹn cho đời nhớ thương
Đời trăm mảnh vỡ lưng chừng
Tóc em tắm gội thơm lừng hoa chanh
Cho tôi mơ giữa trăng thanh
Có đôi chim cổ trong Hoàng Hạc Lâu
Nơi vườn tháng chạp mưa ngâu
Hoa soan bừng nở bên cầu hồn nhiên
Cho đêm trăng trải quê hiền
Cho tình yêu đẹp bên miền Tào-khê
Cho em thổi sáo tranh quê
Sau hàng cau nhỏ nhạt nhòa hương xưa
Cuộc đời dẫu có nắng mưa
Cám ơn em dỗ giấc trưa mặn nồng…
MINH NGUYỆT

MDTTA 17

  Pháp đệ 68 xuân thu Hôm nay Kỷ niệm Pháp đệ 68 xuân thu, Đã đi qua 2/3 đời người Như lão ngựa vượt dặm trường gian khó Qua cõi người s...