01- thơ Hoàng Đinh Nam

Anh Trở Về Căn Nhà Hướng Biển

Có thể anh luôn viết những bài thơ rất buồn
buồn như mùa Thu đi qua cánh rừng chỉ có tiếng chim
Anh cũng viết những  bài thơ trong long lanh nắng Hạ
Và vẫn buồn như biển đêm

Anh trở về căn nhà hướng biển
Buổi chiều đã mưa. Bóng tối đã đầy
Không còn một vì sao trên bầu trời ngày nọ
Anh nhớ một lần mây đã bay

Anh chẳng còn gì, sau lưng và trước mặt
Anh chẳng còn gì quá khứ với tương lai
Còn  lại mình em chưa xa đã nhớ
Như ngày chưa lên, đêm đã rụng đầy

Anh trở về khuya nay, Chỉ còn anh và biển
Nhưng biển ngoài xa đen thẳm, mịt mù
Quanh anh, trùng trùng gió  gọi
Biển rì rào lời của thiên thu
Và thiên thu chỉ là khoảnh khắc
Khoảnh khắc nào mình đã yêu nhau

Anh trở về khuya nay chỉ còn nghe tiếng biển
Ly café nguội quá, muộn màng
Em ở đâu mà lòng anh sóng vỗ
Anh một mình giữa cõi hoang mang

Bay Đi Cánh Chim Trời

Có phải nỗi buồn ta sẽ lớn
Dội ầm vang bên ngày tháng mòn hao
Có phải mùa Thu rồi cũng chết
Ta vào đông tê cóng dưới mộ đào

Ta trăm năm bay theo đường hư ảo
Cánh khô gầy mòn mỏi với thời gian
Ta trăm năm tự giam vào ngục thất
Mơ trời xanh qua kẻ vách hoang tàn

Ta đã đi gần cuối đường quên lãng
Một nẻo về gió lạnh quyện bàn chân
Có vết hằn nào giữa đời hoang mạc
Mà không cuốn đi theo gió bụi mù tăm

Người sẽ xa ta, người sẽ xa ta
Cánh chim giữa trời xanh thẳm
Giọt nắng cuối ngày rơi trong tàn tạ
Bay đi. Hồn ta lạnh tự muôn trùng

Tình - Yêu - Tôi.

Tôi như bỗng rơi xuống vực thẳm đầy bóng tối. Niềm đau khổ như bầy rắn quấn chặt lấy hồn tôi, khi em cho tôi biết, em sẽ rời khỏi cuộc chơi mang theo nỗi buồn như đá tảng đi vào con đường em đã định. Rằng cuộc đời này đã làm em thất vọng. Rằng tình yêu này đã làm em hư hao. Con đường em sẽ đi lồng lộng bóng cô đơn.Như biển chiều mênh mông vắng lặng. Như cây cành trơ vơ, trên đỉnh tuyết phong ngàn năm lộng gió. Nhưng dù cô đơn đến mấy, sẽ không còn là con đường gập ghềnh, khúc khuỷu như con đưòng Tình em đang đi. Con đường Tình, mà em biết là không dễ, như tình yêu, một thời, đã cho em can đảm, đã cho em niềm tin để em dấn bước.

Nhưng chính tình yêu đó, như bản chất vốn có của mọi sự việc trong cuộc đời này, là mang cả hai mặt khác nhau cùng song hành. Hạnh phúc và đau khổ. Tin yêu và thất vọng. Sung sướng và đớn đau.Vui thú và phiền muộn…..Nên, tình yêu tự nó không trường cửu thì làm sao tình yêu cho em được điều gì. Chính em, và cả tôi, cùng nhận ra, quả thật không có gì vĩnh cửu Và chính tình yêu, trong những đam mê chất ngất khi cung bậc thần tiên của đôi tim hòa nhịp vang lên, tưởng là vĩnh cửu, lại là cái mong manh dễ vỡ nhất. 

Tôi chiêm nghiệm tình yêu như qua Câu Chuyện Dòng Sông, người hành giả ngồi ngắm dòng sông trôi và từ đó, giòng sông nói với ông vô vàn điều mà ông đã đi hết cuộc đời để tìm kiếm, dù bằng lời vô ngôn, trống vắng. Người hành giả thể nghiệm bằng chính cuộc đời mình, như tôi, qua suốt cuộc đời, đã hồ nghi với tình yêu

……

Cho dẫu tình yêu là có thật
cũng chỉ là dấu tích tuổi thơ ngây
gót hài lưu lại trên đường bụi
sẽ nhạt thời gian, lụn tháng ngày

......

Tôi trở về Căn-Nhà-Tôi, nhìn tứ bề hoang vắng. Chỉ nghe tiếng gió quật quèo trên những tàu lá chuối te tua. Nghe hàng tre xanh ngoài ngõ, khi êm đềm lả ngọn, khi nhẹ nhàng nghiên nghiến vào thân nhau. Nghe tiếng chim hót vu vơ lạc lõng giữa mùa hè khô khốc. Tôi trở về vùng tuổi thơ tôi đã mất, với dòng sông trong mát và bãi cát vàng lóng lánh dưới ánh mặt trời nhân ái. Không có ai, không còn ai. Chỉ có tôi và vùng thơ ấu. Chính nơi đây, phút giây này, tâm hồn tôi thật sự lắng đọng như dòng sông Thu trong vắt lững lờ dưới kia, phô rõ từng hạt cát tinh nguyên. Tâm hồn tôi như được gội rửa sạch mọi ưu phiền sân si, giận dữ, mọi tự tôn tự ái không cần thiết. Nơi đây, lòng tôi dịu dàng như con nước an nhiên, cứ đời đời trôi đi, không cần biết đi đâu và để làm gì, nhưng nước vẫn cứ trôi. 

Chính giờ phút này, tôi thấy thương em với tình cảm thật dịu dàng, hiền hòa, như không biết thương để làm gì, và thương để đi về đâu, khi em sẽ ra đi. Hình như đây mới là tình yêu tinh tuyền nhất. Tình yêu không bị chi phối bởi bất cứ cái gì lan man trong đời sống. Tôi yêu em không vì em còn gần tôi. Tôi yêu em không vì còn có em chung quanh đây. Tôi yêu em và vẫn yêu em Cho dù một ngày nào đó, em lặng lẽ giã từ cuộc đời này, để đi vào miên viễn xanh mơ. Tình yêu giữa tôi và em mong manh dễ vỡ. Nhưng Tình-Yêu-Tôi sẽ như tảng đá hoa cương được tạo ra sau bao triệu năm địa chấn, lăn lóc dưới bao tầng địa chất, một ngày nào đã trồi lên dưới ánh mặt trời lóng lánh, bắt đầu thi gan cùng tuế nguyệt. Cuộc sống này hữu hạn, nhưng Tình-Yêu-Tôi vô hạn.

Tình-Yêu-Tôi, tôi đã dành cho em, dù em có từ bỏ tôi ra đi. 

Vâng em ạ! Khi ngồi trong Căn-Nhà-Tôi, tứ bề yên lặng, tiếng gió lao xao, tiếng chim mơ hồ, tôi thật sự trở về với tôi thơ ấu, với tâm hồn đồng quê chân chất, với sông dài núi thẳm xa xa, những hồ nghi về mọi thứ dường như không còn. Vì tôi cảm nhận mọi sự bằng tâm hồn trẻ thơ xanh trong như dòng sông dưới kia. Dòng sông đã tắm gội thời thơ ấu tôi. Tôi nhìn ra được tảng đá hoa cương đang thi gan cùng tuế nguyệt. Tôi nhìn ra, dù em chán nản rời bỏ nơi đây, em vẫn mang theo tình tôi trong cuộc lữ hành cô đơn lồng lộng.

Tôi nhìn ra tình yêu trong em là vĩnh cửu. Tình yêu trong tôi là vĩnh cửu. Nhưng than ôi! Tình yêu đã được gieo mầm trên một miền đất lở bồi, theo từng cơn cuồng lũ.

Em ạ! Hãy biến thành cánh gió bay ra khỏi và lên trên cõi đời này. Chúng ta sẽ có nhau. Không chia lìa, không xa vắng. Cùng phiêu du qua vô cùng tận. Qua non xanh, nước biếc, mây ngàn. Phiêu du và cách biệt với trăm ngàn bon chen, ích kỷ của kiếp người. 

Ta như hai cánh gió hòa quyện vào nhau, qua vô lượng kiếp về sau. Em nhé.

Bài Mùa Đông

Ngoài kia giá lạnh
Giọt sương đã đọng thành băng đá
Long lanh trong khóe mắt nhau
Những lời buồn quăng xuống lòng vực thẳm
Cho tim ấm lại tình sầu

Gió rít từng cơn lạnh lùng cổ mộ
Hồn nam phương khơi lại những than hồng
Tôi mơ đến bên em với nụ cười cổ tích
Mang huyền thoại về xé rách màn đông

Ngày nào thơ trong đường tim heo hút
Nối tình nhau thăm thẳm bóng thời gian
Chút nắng cuối trời mong manh như hơi thở
Tôi đến bên em ngày đã xế tàn

Ngày nào ước mơ chưa từng tan vỡ
Giọt rượu nồng chưa để lại vị đắng môi
Em ở đâu bên kia bờ đại vực
Tôi đứng bên trời lồng bóng hư không

Năm tháng đi qua vết lưu tàn phế
Khi trời đã vào đông, khi tình đã thành không
Tôi cố thắp ngọn nến cháy trên kỷ niệm
Để em về bóng nhẹ bước lung linh

Thơ em đã khô trên dòng đời sầu muộn
Giữa lòng sông cạn, dấu chân sâu
Dấu chân một thời tìm nhau khổ nạn
Chứa một trời đông lạnh lẽo canh thâu.

Buổi Sáng

Buổi sáng. Thức dậy. Chờ đi.
Và chờ một bóng chim.
Bóng chim giữa vô cùng mây gió
Nương bay theo mấy hướng trời
Bóng chim chợt thoắt chìm sau núi
Và sau nữa mấy trùng khơi.

Như buổi sáng này. Chờ đi.
Đi đâu đó trong quanh quẩn cuộc đời
Cánh chim bay mỏi vào thăm thẳm
Rơi chiếc lông hồng, ghi những buồn vui.

Bay đi. Bay đi.
Tám hướng quanh tôi ngày vô tận
Mênh mông gió núi rừng lao xao
Buổi tối ly café đơn độc
Bay đi. Chim đến tận phương nào.

Bướm và Tôi  Có phải em trở lại vườn xưa  Mặc áo màu Xuân và Thu trong mắt.  Như tôi mỗi ngày đến đây  nhìn chút nắng vàng hiu hắt  nghe tiếng chim chiều hót trong hoài niệm khôn nguôi.  Có phải mây vẫn trôi giữa trời vô tận  như em miệt mài đón đợi chút tình vui  Ngày đã qua, lòng lá biếc ngậm ngùi  Em, con bướm đi tìm hương bất tử.  Lá sẽ không còn xanh khi mùa đã tới  Như em sẽ về đâu mái ấm bình yên ?  Chiều đã lên, tôi ôm nỗi muộn phiền  Ngày tháng của tôi cũng tàn phai như lá  Con bướm nhỏ sẽ bay trong tàn tạ.  Bay về đâu, đôi cánh mõng thời gian  Hương sẽ phai, hoa cũng sẽ tàn,  bướm sẽ rũ bên bờ cỏ dại.  Tôi người trăm năm còn lại  trang thơ này ướp xác bướm thiên thu  Em vẫn còn đến đây, nỗi nhớ mịt mù .  Như tôi vẫn đợi những ngày Đông khép.  Em cứ chờ trên bến mơ nối tiếp  Tôi sẽ về trong cõi gió lay  Là một lần vĩnh viễn chia tay.

 

Gởi người chiếc lá  Thôi em ngày tháng đã tàn  chân xưa đã mỏi tay vàng nhánh thu  tình xưa mặc áo phù du  thì nhung lụa mới chẳng ru được người  thì thôi mỉm một nụ cười  gởi theo chiếc lá vàng rơi cuối đường  Café Một Mình  Có những chiều lên cao, gió lạnh Café không đủ ấm lòng người Bên hiên Starbucks vàng sợi khói Vàng bay một thuở đã xa xôi Có tiếng người lao xao khua động Mà sao im vắng một giọng cười Câu thơ vụn vỡ ghim từng mảnh Nhỏ xuống cuộc đời giọt máu tươi Có tiếng chim về trong nỗi nhớ Líu lo như một thuở yêu người Âm ba rớt xuống hồ thu lạnh Vật vờ làm úa cả mây trôi Buổi chiều đã qua, buổi chiều sẽ tới Trong thơ nghe nặng quá tình xa Sợi khói năm xưa vàng câu chữ Nghe mưa vần vũ một ngân hà Buổi chiều đi qua, ly café nguội Trời thêm gió lạnh. Ngóng một niềm vui Niềm vui nào thực trong cơn mộng Xa quá mù tăm một tiếng người Có phải  buồn vui như là một Xuân Thu trộn lẫn với Hè Đông Nên thuở đôi mươi và tàn uá Cùng bay theo gió cuối trời không Có phải bàn tay khô trong gió Nên thèm hơi ấm một bàn tay Có phải café còn vương đắng Nên thèm môi ngọt trong mưa bay.  Cánh Tình Đông Hết năm ngồi đếm tháng ngày trôi Người đi, người cũng đã đi rồi Còn chút tình riêng tôi giữ lại Cho dù ngày tháng đã phai phôi Cho dù tôi một cõi tình không Đã khép từ lâu cánh cửa lòng Đêm lạnh có về bên hiên vắng Xin người chớ gõ cánh tình Đông.  Cánh Hao Gầy Có những lúc Nỗi Buồn Ta vô tận Trôi về đâu, bóng đã xế chân mây Mùa gió Xuân cũng có lúc trời thấm lạnh Chim về đâu, chiều gọi cánh hao gầy Ta đã đi khi mùa Xuân vừa hé Ta chưa về, qua lối cỏ mơn man Có phải mắt em nghìn ngày đẫm lệ Giọt cuối cùng, xin nhỏ xuống nhân gian Tiếng thời gian đi, về trang sách cũ Ta ghi hoài, lạc lõng dấu chân xưa Ta và Em chưa một lần diện ngộ Một lần buồn, hạnh ngộ đã xanh mưa Thì thôi chút nắng vàng hiu hắt Soi được gì không, chiếc bóng cuối ngày Cũng mang tặng, như cuộc tình son sắt Ly cuối cùng, có chở nổi cơn say? Ta còn gì không giữa trời lồng lộng Tảng đá mòn nghe con nước vô ưu Rêu đã bám, hoang sơ bờ lau sậy Đêm nằm nghe đâu đó một cuồng lưu Sau lưng ta những núi đồi ghê sợ Ngày bão giông, cát đá cũng ê mình Ba mươi năm, tình yêu còn sụt lỡ Ta chạnh lòng, tầm mắt vẫn điêu linh Năm vừa mới, mà nghe ngày đã cũ Niềm vui nào không giấu nụ đau thương Ta biết đời ta, một đời vỡ lỡ Những đêm ngồi, nghe gió hú mười phương Những đêm tàn canh bên bếp lửa Khêu tro than, tìm dấu tích đôi mươi Lửa tắt dần, mong manh ngày hội ngộ Rượu cạn bình, thuốc cũng đã tàn hơi Em có cất dùm ta phiền muộn cũ Vào trùng dương gió lộng một ngày lên Hay em đến mang thêm sầu gửi tặng Nặng bên đời những phiến đá không tên Tôi cứ tưởng hành trang mình rất nhẹ Dấu bụi hồng không nặng gót chân hoang Chiều có xuống hay ngày mai nắng ấm Có sá chi mà địa ngục với thiên đàng Ta cứ tưởng tiếng chuông chùa ngân mãi Là hồn du theo tiếng gió vi vu Dẫu còn đó nợ đời chưa trả hết Dựng thêm chi một cánh cửa ngục tù Ta sẽ đi dù chẳng nơi nào để đến Em có cùng ta bỏ lại cuộc đời nầy Những oan trái, sẽ chìm sâu đáy nước Xác thân tàn, nuôi cỏ biếc, xanh cây  Câu Lâu Ngày Về Lần trước tôi về, nước quặn CÂU LÂU Tôi đứng bên ni, bên tê GÒ NỔI Lòng tôi ngập tràn bóng ngày xuống vội Tôi đứng trên cầu hiu hắt ngó sang Tôi, xưa hồn nhỏ mà sông mênh mang Chiếc cầu sắt đen ngày đi chưa có Đưa tôi qua sông con đò năm nọ Đã trôi về đâu lòng ngẩn ngơ sầu Ngày xưa tôi đi cánh chim khát gió Trời dẫu bao la vẫn thấy rất gần Ngày tôi quay về gãy cánh, chồn chân Hồn tôi chênh vênh, đất trời chật hẹp Chẳng biết ghé đâu dù là quê cũ Tôi tìm vô vọng sợi khói lam xanh Không cả tiếng gà cục tác mái tranh Nào đâu mùi thơm nồi cơm chín tới Vườn nhà người chiếm, ngoại bỏ tản cư Giải-Phóng về đây một trời tao loạn Cuộc chiến năm nào đã vào dĩ vãng Sao nỗi buồn đau vẫn cứ quanh đây Tôi đứng trên cầu ráng đỏ chân mây Bên kia sông vùng tuổi thơ mất dấu Tìm hoài đâu ra ĐÔNG BÀN, CẨM LẬU THI NHƠN, PHÚ LỘC cũng đã thay tên Tôi đứng nơi đây hồn xuống, chiều lên Khóc cuộc đời mình như thuyền đã đắm Chưa về làng xưa vinh qui áo gấm Nay khoe làm gì chiếc áo tù nhân Thời thế đổi thay, người cũng chia, phân Tôi đi giữ nước trở thành bán nước Người sợ vạ thân hoan hô xâm lược Tôi tội đồ được ra vẻ khoan dung CÂU LÂU, chỗ THU BỒN tan rồi hợp Để cùng xuôi về biển mẹ mênh mông Nhưng nơi đây tôi nghe rẽ đôi dòng Con đất QUẢNG vẫn đi về hai phía Tôi đứng trên cầu nhìn qua làng cũ Tôi chẳng sang sông để khỏi chạnh long Đêm Boston Đêm nơi đây vẫn giấu nỗi buồn câm Dù mùa Thu Boston hay Dallas Vẫn là những mùa Thu mây chì, nắng nhạt Ngày qua đi, nắng lạnh chở mùa sang Lá phong vàng, rực rỡ đến chói chang Như buổi chiều xuyên qua kẽ lá Em cũng đến trong một đêm rất lạ Gieo xuống mùa Thu nỗi nhớ ngút ngàn Em cũng có một nỗi buồn thinh lặng Bờ vai tôi từng lóng lánh giọt sầu Giọt nước mắt thấm bao lần áo bạc Giọt cuối cùng nhỏ xuống đêm thâu Đêm từng đi qua tôi, trắng dã Chép lên nỗi buồn, ghi xuống niềm vui Đêm Boston cũng lạnh lùng như đêm Dallas Gởi những trùng phùng cuối nẻo xa xôi Tôi đi tìm mùa Thu Boston Một mùa Thu viễn xứ Cánh chim về đâu, nỗi buồn di trú Tôi cũng tìm em ngút mắt xa mù Những góc phố lần đầu mới biết Những con đường chưa thuở thân quen Nhưng dường như không lạ Bởi nơi nào cũng có bóng hình em .=  Lửa Thu Ta về nhúm lửa thiên thu Trăm năm diện bích gọi từ tâm em Giọt mưa ngày nọ qua thềm  Vẫn âm ba đọng chút niềm hư hao Bóng chiều nghiêng xuống  đời nhau Ngoài kia thu rụng chạm vào tịch nhiên

 

Bến chiều đông
Tặng Vũ Đình Trường tác giả Qua Bến Nắng Sông Mưa
 
Tôi lữ khách trên con thuyền trôi mãi
Trôi về đâu, mòn mỏi với thời gian
Nào hay đông đã tàn, ngày sắp hết
Gió vẫn gào trên mỗi dặm đời hoang
 
Nào hay đâu chiều nay thuyền ghé lại
Bến năm mươi, đoạn cuối cuộc hành trình
Bao lâu nữa sẽ về sông vĩnh cửu
Cho ta chìm sâu thẳm cõi vô sinh
 
Ta giật mình nhìn chung quanh lạnh ngắt
Khách đồng hành như tượng đá vô ngôn
Họ có biết thuyền về đâu không nhỉ
Khi đắm chìm trong giấc mộng vàng son
 
Thuyền về đâu trên trường giang quạnh vắng
Đoạn mưa lay, đoạn tuyết phủ sườn non
Khúc tiễn biệt còn âm vang trong gió
Mà người đưa như khói rả trên cồn
 
Ta còn gì trên hành trình chưa dứt
Người còn gì trong ký ức của ta
Cơn mưa bụi qua sông mờ, ảo cảnh
Quá khứ, tương lai - màn nước nhập nhòa
 
Bến chiều nay, bến chiều nay thấm lạnh
Chuyện bếp hồng là cổ tích xa xưa
Còn có ai cùng ngồi quanh lửa ấm
Kể nhau nghe về những tối giao thừa
 
Thuyền lại đi và đưa ta đi mãi
Trôi miệt mài qua bến nắng sông mưa
 

Đêm Cư Xá

Gửi Vũ Đình Trường

Đèn vàng ngỏ chợ Phú lâm
Sương rơi mái thiếc, lạnh thầm bóng tôi
Ly café, thiếu bạn ngồi
Đèn khuya một dãy, sầu tôi mấy hàng

“Tình vui trong phút giây thôi”*
Giọng em cuối bãi, đàn tôi đầu ghềnh
Chờ nhau? Cư xá buồn tênh
Tiếng xe thổ mộ gập ghềnh đường khuya. 

Gởi Người Chiếc Lá

Thôi em ngày tháng đã tàn
chân xưa đã mỏi tay vàng nhánh thu
tình xưa mặc áo phù du
thì nhung lụa mới chẳng ru được người
thì thôi mỉm một nụ cười
gởi theo chiếc lá vàng rơi cuối đường.

Gọi Người Trở Lại

Em về khơi lại ân tình cũ
Những tháng năm xưa, những ngại ngần
Tôi kẻ chán đời, đau thế sự
Tìm em trong đáy chén phù vân

Tôi kẻ trăm năm về lạc giọng
Gọi người qua sa mạc cằn khô
Tôi kẻ trắng tay bên bờ mộng
Gọi người như gọi thuở ban sơ

Ðáy mộng, chưa nghiêng thành quách cũ
Ðỉnh đời, xa quá những dấu chân
Ðã nghe tàn cuộc thời binh lửa
Ðè khẳm lên vai nỗi chết gần

Ðã nghe tình cũng tàn nhung lụa
Chiều về sao nắng cũng phong ba
Còn đâu phố thị lòng như hội
Bạn đi, buông lạnh chén quan hà

Người đi, tiếp nối người đi mãi
Như nước xuôi dòng, biển ngóng trông
Tôi con lạch cạn hờn rong úa
Ngoắc ngoải một thời mơ biển Ðông

Rồi cũng mười năm lìa cố quận
Ðược gì hay cũng áo cơm suông
Chiếc lá mơ tan trong lòng cội
Lạch mỏi trùng dương, lạc nẻo nguồn

Em về khơi lại lò hương cũ
Ướp khói thơm cho vạn nỗi buồn

Một Đêm Cuối Năm

Ta về nghe nặng từ tâm khảm
Những nỗi buồn trong sử sách xưa
Đã lật từng trang, nhòe bạch lạp
Tìm vẫn chưa xong một chuyển mùa

Tìm vẫn chưa ra lời tri kỷ
Đời cuốn theo dòng xe lại qua
Bát ngát đèn đêm hoa mắt cũ
Tìm đâu gươm rít dưới trăng tà

Người rồi như cánh hoa theo gió
Biết ở phương nao, dưới mộ phần
Chí cả một đêm mây thành tóc
Nghe đời đã chớm nghĩa phù vân

Thôi câu thơ cổ đừng ngâm nữa
“kỷ độ long tuyền đới nguyệt ma”*
Thôi con én nhỏ trong trời rộng
Nghiêng cánh nghe mùa Xuân đã xa

Mưa Sài Gòn 

Trời vẫn mưa trên từng chiều Sài Gòn
Còn mắt nào nhìn đau trong tôi
Đau quằn quại như mưa trong lòng phố
Khi tôi về - chinh chiến đã tàn rơi

Đêm nằm ngủ trên đồi Thiên Cấm Sơn
Nhìn đèn phố Châu rực sáng huy hoàng
Tôi biết người thầm đau trong tuổi nhớ
Mà chưa tặng người đôi cánh bằng an

Đã xa chưa những chuyện tình huyền sử
Mà tôi về hồn trống những tin yêu
Bóng tối vây quanh. Mắt đời - Thú dữ
Sẽ giam ta vào tường đá xanh rêu!

Mơ phương nào mà thiên đường khép ngõ
Hoa phương nào mà gió mang đi
Tôi sợ cho người chiều lên bóng xế
Khi tôi về chưa kịp nói từ ly

Tôi về như cánh chim tan tác
Người ở đâu trong cơn bão đầy trời
Ngày mai mưa gió lòng thị xã
Tôi cũng về rồi - là vĩnh biệt người ơi!

Ngày mai chiến trận không còn nữa
Mưa oán than giùm kẻ bại vong
Chiều nay đô thị mưa trầm uất
Sao mưa không êm bằng mưa Thất Sơn.

Nói Với Em Sau Cơn Bão

Khi em về, cơn bão đã qua lâu
Cây đã lặng và mây trời đã tĩnh
Nước đã trở lại dòng sông cố định
Mà người nay đã tan tác nơi đâu

Em trở về hiểu được nghĩa biển dâu
Thì tâm hồn đã hằn sâu vết xướt
Gió từ đâu mang dòng sông chảy ngược
Ngập hồn em, xám ngắt cả màu trời

Em đến đây từ đổ nát xa xôi
Từ chiến tranh, từ hận thù đen tối
Tưởng chìm sâu dưới tháng ngày qua vội
Em đâu ngờ thêm lần nữa tang thương

Đất nước này, em trải mộng mười phương
Giờ lại “đứng dưới một trời đổ nát”*
Dẫu cuộc đời có muôn ngàn bi đát
Có cần không, em nếm quá nhiều lần?

Khi em về, đâu nữa những người thân
Nhà đổ sập, bên lòng em gò đống

Em ơi! biển vẫn xanh, sông vẫn rộng
Đường thênh thang cho lần nữa em đi

Triệu bàn tay dìu em thoát hiểm nguy
Cũng từ đó triệu làn hơi sưởi ấm
Truyền qua em từ những lòng rất đậm
Dù chẳng cùng ngôn ngữ, khác màu da

Có thể làm em chua chát, xót xa
Khi nhớ lại những gót chân cuồng bạo
Từ những kẻ cùng chung giòng máu
Đã bao lần vùi dập tuổi thơ em

Tuổi thơ em cơn ác mộng từng đêm
Ngày nắng cháy trên đồng khô mót, lượm
Khoai, cháo thay cơm còn chưa đầy bụng
Cá thịt bây giờ là cổ tích xa xưa

Cha tù đày, mẹ đội nắng dầm mưa
Nuôi con lớn theo ngược triền gian khổ
Chưa vào đời đã trùng trùng giông tố
Thổi điên cuồng trên dốc ngược tương lai

Rồi….mười mấy năm vàng những nắng mai
Em ấm áp giữa muôn tình xa lạ
Dẫu hôm nay Katrina, nỗi buồn nghiệt ngã
Cũng còn đây-Em-triệu tấm lòng son .

Sỏi Đá Buồn Hiu

Tôi về -từ cõi nào xa thẳm
Thành phố nồng hơn những tiếng nguời
Chân cũ dẫm đau hồn phố thị
Đêm vàng lạc giữa trận cười vui

Tôi về -lòng nặng bao món nợ
Chưa trả xong xuôi, lụn tháng ngày
Em biết gì đâu em bé hởi
Em chẳng cho. Mà tôi đã vay!

Tôi về năm tháng đau bờ tóc
Sỏi đá buồn hiu dưới gót giày
Áo mới đã thay, lòng vẫn cũ
Mười năm bay suốt một tầm tay

Góc quán ngày xưa tơ nhện rũ
Tôi tìm trong đó tháng năm xưa
Hởi ơi! bạn cũ còn bao kẻ
Nguời ở, người đi gió trái mùa

Mà chẳng còn đâu hồn quán cũ
Đèn hoa đô hội đã thay chân
Mười năm đen thẳm giòng hư mộng
Huống chi người từ ba mươi năm

Tôi về cạn chén ngày sum họp
Mà có cạn chăng những nỗi buồn
Em nhỏ! tôi còn nguyên món nợ*
Hết kiếp nầy chưa trả được xong

Tôi, Ngày Về

Tôi về gãy cánh Uyên Ương
Đổ Quyên lạc nẻo, vạn đường phong ba
Tôi về bóng ngã chiều sa
Mưa đêm nhớ tuyến, lạnh nhà nhớ quân
Tôi về thở hết gian truân
Cạn ly tủi nhục, uống phần bại vong
Thì em hãy cứ một lòng
Bỏ tôi như thể mình không... là gì.

Tôi, Cổ Viện

Lòng tôi, một thời, là rừng hoang.
Em, con thú nhỏ, dạo lối mòn.
Vết chân để lại trên bờ suối.
Nước trôi hoài chưa xóa hết dấu son.

Lòng tôi, một thời, là phố thị.
Phố đông người, phố vẫn nhận ra em.
Em qua đó một lần, rồi xa khuất.
Chút bụi hồng lưu lại vẫn có tên.

Lòng tôi, một thời, là sông vắng.
Em,cánh buồm, thiếu gió xuôi trường giang.
Sông hoang lạnh cả đôi bờ lau sậy.
Thuyền trôi rồi, gợn sóng mãi chưa tan.

Lòng tôi, một thời, là sa mạc.
Em cơn mưa qua đấy một lần.
Mưa tan nhanh trả lại trời nắng cháỵ
Sao cát vàng giữ mãi giọt nước xanh.

Lòng tôi, một thời , là bão tố
Em, cành mềm, lả ngọn, bình yên.
Trường lớp ấy, em đi về mấy buổi
Có buổi nào em học chuyện nhân duyên?

Lòng tôi, bây giờ, là cổ viện
Bảo tàng những kỷ niệm xa xưa .
Em có đến, mời em, người du khách.
“…vâng! ngày tàn, nên hoang vắng, xin thưa”

 

Xưa, Quán Tang Bồng

Gửi Cao Nguyên, VĐT, Huy Văn.

Một lần Quán Gió giữa trời 
Ta nhâm nhi mãi chuyện đời nhục vinh
Vó xưa, ngựa mỏi đăng trình
Hồn xưa bờ bến tử sinh chạnh lòng
Nhớ thời giữa quán tang bồng
Cạn ly hồ thỉ, nghìn trùng cát bay
Mà nghe gươm súng khua tay
Lửa lên tròng mắt, lệ đầy giai nhân
30 năm cuộc phong trần
Đã xa, sao vẫn nặng chùng nợ xưa.

 

Sắc Không
Kìa em, một đóa hoàng hoa
Nở từ thiên cổ cũng là sắc, không
Dù cho mơ một tương phùng
chỉ là khoảnh khắc giữa không, sắc này
Một mai, bèo hợp tan mây
cũng xin giữ lại phút này mai sau. 
 

Ta Và Gió 

Ta, cơn gió qua bao trời xao xác
Thổi hiu hiu, đất lạ, cảnh không quen
Ta cứ đi hoài như người hành giả
Ðường quay về là biển thẳm đêm đen

Ta đi nhưng chưa bao giờ đến được
Như trái đất này quá đỗi mênh mông
Dù thiên hạ sớm Nam, tối Bắc
Trưa Tây thành chiều bát phố phương Ðông

Có khi loanh quoanh giữa tường cao, vách xám
Giữa cuộc đời hữu thủy, vô chung
Một chút nghĩa tình cứ chực chờ trôi tuột
Dù với ai, ta cũng trải hết lòng

Ta tự nhủ như bao lần tự nhủ
Cả một quê hương thoắt đã tiêu tan
Thì mọi sự là lâu đài bằng cát
Làm sao ta không quí những tình thâm

Gió bỏ lại những đồi cao, lũng thấp
Ta qua đời, những quán trọ đìu hiu
Ta và gió tự thân không ấm lạnh
Tuyết cuối trời gởi rét, gió mang theo

Em cũng gởi ta môi hồng lửa Hạ
Và tấm lòng đôi lúc cũng lập Ðông
Nên giữa phố phường vạn người qua lại
Vẫn hoang vu như thủy tận sơn cùng

Và ta một đời đau thương như gió
Trên cành khô rít lộng những âm câm.

Ta chờ mãi mùa sang Ngày tháng cũ cứ lầng khầng nỗi nhớ  Đường đi, về thăm thẳm những mùa xuân  Tay cố với nụ hoa vàng trong gió  Mà nghe xa như ngàn dặm mây Tần  Tầm mắt cũ có còn quê xanh mộng  Mà đuờng về vàng uá lá Thu phai  Ta cứ mãi như loài chim di trú  Chờ mùa sang hong ấm một đường bay   Lòng cứ mãi phân vân ngày trở lại Bởi tình thâm réo gọi cuối đường xưa Ta sợ nỗi làm người du khách lạ Trên quê hương người đói, kẻ dư thừa . Ngày tháng mỏi trên niềm tin thoi thóp Chân ta đi quanh quẩn một chỗ chờ Xuân chưa đến như cánh chim biền biệt Mà bạn ta vào lòng đất, như mơ. Ta sẽ về giữa rừng khuya lạc lõng Nghe âm vang từ cổ sử hoen mờ

01- Bình thơ Hoàng Định Nam

 
Hoàng Định Nam
Lạc Lõng Giữa Quê Nhà
 
Hà  Khánh Quân
 
Ra đi rồi trở về. Trở về rồi ra đi. Những xê dịch đổi dời này, vẫn thường xuyên xảy ra trong đời sống mỗi chúng ta. Có những cuộc ra đi với sự náo nức vui vẻ. Có những cuộc ra đi trong bịn rịn, đau buồn. Có những trở về với háo hức vui mừng. Có những trở về trong âm thầm chua xót. Cảm xúc, tâm trạng thay đổi tùy theo hoàn cảnh, tùy theo thời gian. Trong thi ca, sự đi về cũng thường được những người làm thơ nhắc đến. Kẻ tài hoa như Tô Thùy Yên, ngoài cảm xúc khi “...trở lại gian nhà cỏ”, “... về nơi bản trạch” còn có một “ta về” lộng lẫy 
“... ta về như lá rơi về cội 
bếp lửa nhân quần ấm tối nay
chút rượu hồng đây, xin rưới xuống 
giải oan cho cuộc biển dâu này...” 
Người sâu sắc như Du Tử Lê thì “Đi và về cũng một nghĩa như nhau”. Hoàng Định Nam, theo tôi, cũng là một nhà thơ có nhiều bài kể những chuyến trở về rất thú vị. 
          Rất có thể có một số bạn đọc chưa có dịp đến với thơ Hoàng Định Nam. Tôi xin được giới thiệu.
          Nhà thơ Hoàng Định Nam, một đứa con của quận Duy Xuyên tỉnh Quảng Nam. Anh đã vô cùng hạnh phúc khi có được một tuổi thơ thật tuyệt vời. Với hơn mười năm sống với những tiếng chim, hít thở cùng những mùi hương, và lớn theo tình thương nội ngoại. Anh đã cất giữ được rất nhiều chất liệu cần thiết, để xây dựng những bài thơ nồng nàn tình yêu quê hương. Gia tài kỷ niệm trong anh được nuôi xanh bằng tình cảm, anh dành cho bà con thân thuộc, vườn ruộng, đồi bãi. Đáng buồn, những kỷ niệm ấy đã không giàu thêm được, bởi chiến tranh mở ra những chia lià. Rất may, thiếu hụt này đã được bù đắp bởi những nhớ thương, vun tình cảm cao dần.
           Cuộc ra đi đầu đời ở tuổi mười một trong nước mắt. Chính là những thôi thúc đầu tiên  đẩy đưa Hoàng Định Nam đến với thi ca.  Chất liệu thơ anh ủ cất từ lâu, đã tự nhiên nở bung ra, trong những lúc anh trải lòng mình. Hơi thở từng con đường, từng nóc nhà, từng cây cau, nhánh mít như thường trực có mặt trong dòng thơ chân chất giản dị.
          Vốn sống và kỷ niệm là nguồn mạch làm  hồng hào những bài thơ của Hoàng Định Nam. Tôi mến mộ thơ anh, khi được đọc những bài thơ nồng nàm tâm sự, đầy ắp những trăn trở suy nghĩ về cuộc nhân sinh. Thú thật tôi đã có trọn một ngày vui, một ngày lâng lâng bay bổng, sau khi đọc được bài Câu Lâu Ngày Về đăng trên một đặc san Quảng Nam. Không nhớ rõ người nào gởi cho, Thái Tú Hạp ? Thuận Xuyên hay Xuân Đỗ ? 
 
          Cầu Câu Lâu, chiếc cầu lớn nhất miền Trung. Chiếc cầu cho tôi nhiều kỷ niệm. Xin được phép kể lể: Thuở ấu thời, tôi được gia đình mang tản cư đến vùng Đông Bàn. Tại đây, với khoảng cách khá xa, tôi chỉ đủ thấy thấp thoáng và nghe rền vang tiếng nổ. Một trong hai phe đối nghịch thời bấy giờ (Pháp và Việt Minh) phá hủy chiếc cầu. Thời khắc đó rơi vào buổi xế trưa. Nắng gió thật bình an. Có cả tiếng gà gáy vô tư. Trí nhớ của một cậu bé, có thể không đủ chính xác. Nhưng mỗi lần nghĩ, nhớ về Câu Lâu, kỷ niệm này vẫn đến với tôi, như một hình ảnh có hơi thở.
          Nhiều năm sau, những chiếc đò ngang đã thay thân cầu, giúp tôi qua lại ít nhất mươi lần, trên dòng sông mênh mông. Rồi nhiều năm nữa, một người anh họ tôi, anh Lê Đình Tiếng, là chủ thầu xây dựng lại chiếc cầu này. Cầu sắp khánh thành, lại bị phá. Ông anh họ tôi tiêu đi một ít công sức lẫn tiền bạc. Chiến tranh mang tính chất hủy diệt. Đây là điều gần như đương nhiên. Cuối cùng chiếc cầu cũng đã bắt qua sông, nối liền mạch lộ đường số 1 của quốc gia.
          Cái bắt tay giữa hai huyện Điện Bàn và Duy Xuyên, quê quán của Hoàng Định Nam, chính là chiếc cầu Câu Lâu này. Trong một lần về thăm, nhà thơ đã viết: 
          Lần trước tôi về, nước quặn Câu Lâu 
          tôi đứng bên ni, bên tê Gò Nổi 
          lòng tôi ngập tràn bóng ngày xuống vội 
          tôi đứng trên cầu hiu hắt ngó sang. 
          tôi đứng bên ni, bên tê Gò Nổi 
          lòng tôi ngập tràn bóng ngày xuống vội 
          tôi đứng trên cầu hiu hắt ngó sang. 
          Ngay câu đầu, đã giúp tôi nhớ ra sự chênh vênh của mặt nước sông. Dòng chảy không bằng phẳng và có khá nhiều chỗ xoáy. Những cái rốn nước sinh động này vốn rất nguy hiểm. Tác giả đã dùng động từ “quặn” thật tài tình; vừa diễn tả xác thực phong cách của dòng nước; vừa nói lên nỗi lòng dân địa phương. Sẽ không thấy ra những cơ cực, cay đắng của những người sống bên dòng sông, nếu không dùng từ “quặn”. Từ “quặn” còn bộc lộ nỗi xót xa trong lòng tác giả khi nhìn ngắm lại cảnh cũ.
          Thời điểm để một người bình tâm, ngắm lại quê nhà mình cũng rất thích hợp. Đó là buổi cuối chiều. Trong cái mênh mông của sông nước, trong cái tịch mịch ngút ngàn xanh của cảnh sắc, bóng tối càng lúc càng nhanh chân đến trong lòng người trở về. Niềm cô quạnh, bùi ngùi được nhân lên vội vã, qua ánh nhìn hắt hiu, tìm từng nỗi nhớ. Sự hồi tưởng về một quãng đời đã qua, từ từ đến trong tâm khảm một người, đang bát ngát nhớ thương. Kỷ niệm đến cùng lúc với liên tưởng, so sánh, nuối tiếc: 
         tôi, xưa hồn nhỏ mà sông mênh mang 
          chiếc cầu sắt đen ngày đi chưa có 
          đưa tôi qua sông con đò năm nọ 
          nay trôi về đâu lòng ngẩn ngơ sầu. 
 
          ngày xưa tôi đi cánh chim khát gió 
          trời dẫu bao la vẫn thấy rất gần 
          ngày tôi quay về gãy cánh, chồn chân 
          hồn tôi chênh vênh, đất trời chật hẹp. 
          chiếc cầu sắt đen ngày đi chưa có 
          đưa tôi qua sông con đò năm nọ 
          nay trôi về đâu lòng ngẩn ngơ sầu. 
 
          ngày xưa tôi đi cánh chim khát gió 
          trời dẫu bao la vẫn thấy rất gần 
          ngày tôi quay về gãy cánh, chồn chân 
          hồn tôi chênh vênh, đất trời chật hẹp. 
          Với tuổi thơ, dòng sông quả là một vũ trụ  mênh mông. Tác giả thời bấy giờ, thật sự chưa  đo lường được tâm hồn mình. Sự so sánh ở  đây vừa chân thật, vừa nói lên tính khiêm nhường. Kịp  đến tuổi phơi phới thanh xuân, tuổi ước mơ và thực hiện những chuyến khởi hành, chí khí bỗng vươn cao. Cái bao la của đất trời trở nên gần gũi so với những hoài bảo, những mục đích muốn đạt tới. Để cuối cùng, sự thất thế, thất bại bất ngờ, đã biến con người yêu đời, bỗng trở thành chênh vênh. Chẳng phải đất trời chật hẹp, mà cõi sống tù túng. Và bi đát hơn, người bại trận trở về, cảm thấy lạc lõng ngay trên nền đất, từng chôn nhau cắt rốn của mình. Bao nhiêu hình ảnh thân thương được gợi nhớ, để níu kéo, để làm một cái phao bám víu. 
         chẳng biết ghé đâu dù là quê cũ 
          tôi tìm vô vọng sợi khói lam xanh 
          không cả tiếng gà cục tác mái tranh 
          nào đâu mùi thơm nồi cơm chín tới. 
          tôi tìm vô vọng sợi khói lam xanh 
          không cả tiếng gà cục tác mái tranh 
          nào đâu mùi thơm nồi cơm chín tới. 
          Bạn đã thấy chưa những sợi khói ở nông thôn? Những sợi khói vươn lên từ những bếp lửa nơi nhà-quê nghèo nàn. Những sợi khói mà nhà thơ Lâm Hảo Dũng đã trìu mến dùng làm tên một thi tập “Ngày Đi Thương Sợi Khói Bên Nhà”
(...em khóc dòng sông ta khóc ta  
ngày đi thương sợi khói bên nhà
ngày đi như thể không về nữa
nghe gió rừng xa vọng tiếng ca).
Những sợi khói mà Luân Hoán có được
“Khói Cơm Chiều”
(...khói bát ngát, hãy chiều lòng gió đợi
triệu hạt sầu tôi đã chín như cơm
ngày hết nắng tôi bao giờ hết đợi
những người về trong một cõi cô đơn?). 
Bạn nhớ ra chưa những tiếng gà cục tác? 
(con gà cục tác lá chanh
con heo ủn ỉn mua hành cho tôi – ca dao). 
Những tiếng gà reo vui, trước khi rời ổ còn ấm cái trứng vừa đẻ ra. Rồi những mái nhà tranh lẻ loi, những nồi cơm vừa chín tới thơm phức. Hình ảnh, hình ảnh dựa nhau gợi mở biết bao nhiêu kỷ niệm. Nhưng thực tế đang là một sức mạnh chế ngự niềm hy vọng một cách phũ phàng:
          vườn nhà người chiếm, ngọai bỏ tản cư 
          giải-phóng về đây một trời tao loạn 
          cuộc chiến năm nào đã vào dĩ vãng 
          sao nỗi buồn đau vẫn cứ quanh đây 
          giải-phóng về đây một trời tao loạn 
          cuộc chiến năm nào đã vào dĩ vãng 
          sao nỗi buồn đau vẫn cứ quanh đây 
          tôi đứng trên cầu ráng đỏ chân mây 
          bên kia sông vùng tuổi thơ mất dấu 
          tìm hoài đâu ra Đông Bàn, Cẫm Lậu 
          Thi Nhơn, Phú Lộc cũng đã thay tên . 
          Nỗi chán chường, niềm bi hận khó có thể nguôi khuây, nếu không vịn vào những ta thán, những tự trách:      
          tôi đứng nơi đây hồn xuống, chiều lên 
          khóc cuộc đời mình như thuyền đã đắm 
          chưa về làng xưa vinh qui áo gấm 
          nay khoe làm gì chiếc áo tù nhân . 
          khóc cuộc đời mình như thuyền đã đắm 
          chưa về làng xưa vinh qui áo gấm 
          nay khoe làm gì chiếc áo tù nhân . 
           Thật không gì chua xót hơn giữa hai hình ảnh được  đưa ra so sánh. Áo gấm, áo tù. Tuy nhiên, nét hào kiệt, sự kiêu hãnh, vẫn tồn tại vững vàng, trong tâm hồn người đã phục vụ cho chính nghĩa. Tất cả những tinh hoa ấy đã bật ra những nụ thơ, có đủ châm biếm chua cay, có đủ cái cốt cách đáng tự hào. Cuối cùng chí hướng ngang dọc đã vẽ ra con đường sẽ đi một cách dứt khoát: 
          thời thế đổi thay, người cũng chia, phân 
          tôi đi giữ nước trở thành bán nước  
          người sợ vạ thân hoan hô xâm lược 
          tôi tội đồ được ra vẻ khoan dung. 
 
          Câu Lâu, chỗ Thu Bồn tan rồi hợp 
          để cùng xuôi về biển mẹ mênh mông 
          nhưng nơi đây tôi nghe rẽ đôi dòng 
          con đất QUẢNG vẫn đi về hai phía 
 
          tôi đứng trên cầu nhìn qua làng cũ 
          tôi chẳng sang sông để khỏi chạnh lòng 
          tôi đi giữ nước trở thành bán nước  
          người sợ vạ thân hoan hô xâm lược 
          tôi tội đồ được ra vẻ khoan dung. 
 
          Câu Lâu, chỗ Thu Bồn tan rồi hợp 
          để cùng xuôi về biển mẹ mênh mông 
          nhưng nơi đây tôi nghe rẽ đôi dòng 
          con đất QUẢNG vẫn đi về hai phía 
 
          tôi đứng trên cầu nhìn qua làng cũ 
          tôi chẳng sang sông để khỏi chạnh lòng 
          Câu Lâu Ngày Về là một đoản ca bi hùng của người lính Việt Nam Cộng Hòa. Mỗi chiến sĩ là một Từ Hải của Tiên Điền Nguyễn Du. Tôi ba hoa nhưng không quá lời. Một điều nên ghi nhận, sự trở về thăm quê hương lần này của tác giả, không phải là sự trở lại từ ngàn dặm xa cách, nơi nước người. Mà sự trở về từ một trại tù binh, không đánh mà buộc phải bại. (Hoàng Định Nam vốn là một sĩ quan trừ bị, tốt nghiệp khóas 9C/ 72 Bộ Binh Thủ Đức). Sự trở về từ quê hương đến địa danh quê nội. Đất liền đất mà chợt ngàn trùng cách xa.
          Cuộc đổi đời thầm lặng đi qua. Bước chân mau chậm, tùy theo cảm nhận của mỗi hoàn cảnh. Việc đến sẽ đến, và Hoàng Định Nam đã có nhiều ngày về thăm quê hương, từ một phương trời thật sự chia cách. Anh lại gởi tặng quê nhà những câu thơ vẫn nặng một tâm tư u uất ngậm ngùi: 
          “... Thời trai trẻ chẳng còn bao dấu vết 
          Bởi thời gian một cơn bão lặng thầm 
          Có phải ta không còn mơ hương phấn cũ 
          Hay người cũng từng quên chuyện trăm năm 
 
          Mai có về soi bóng Thu giang 
          Tắm bến sông An Trường, Hà Mật 
          Nước có rửa sạch đôi chân cát đất 
          Thì lòng ta cũng đã bụi giang hồ 
 
          Mai có về tìm lại tuổi ấu thơ 
          Cánh diều nhỏ cũng đã băng vào thần thoại 
          Những người thân một thời tản cư không trở lại 
          Ngoại mất rồi, Nội yên nghỉ đất Chiêm Sơn 
 
          Ta lạc lõng giữa thị thành Đà Nẵng 
          Ta bơ vơ trong phố cổ Hội An 
          Đường Nam Phước có phẳng phiu hơn trước 
        Nhưng lòng người gập ghềnh từ chinh chiến ly tan 
 
          Không còn ai, nơi trở về đã mất 
          Không còn ngôi vườn, chim mất chỗ ẩn cư 
          Cội mai trước sân vẫn rực vàng trong ký ức 
          Dầu muốn không, mây vẫn phải phiêu du. 
 
          Dallas, chừng là nơi trở lại”. 
                    
          Nước có rửa sạch đôi chân cát đất / thì lòng ta cũng đã bụi giang hồ. Hai câu thơ thật tuyệt, vẽ ra thật rõ sự lênh đênh của thân phận. Và : Không còn ai, nơi trở về đã mất. Không còn ngôi vườn, chim mất chỗ ẩn cư. Niềm chua chát có thật này, không chỉ một mình Hoàng Định Nam nhận thấy. Năm 1992 tôi gặp một người quen. Anh là một nhạc sĩ lừng danh từ Việt sang Montréal thăm gia đình. Điều anh thú vị gặp được, không phải là nét tân tiến của một thành phố lớn Bắc Mỹ. Anh hạnh phúc, tươi vui vì những đàn chim, nhiều loại, nhởn nhơ bình an trong thành phố. Khi chạm trán với một con quạ, anh thẩn thờ nói thầm “thì ra mày sang đây”. Năm chữ giản dị bỗng thành một câu thơ. Tôi chắc rằng, anh sẽ dùng âm nhạc để  trang trải những tiếc thương, hoài cảm.
          “Kinh-tế-thị-trường-định-hướng-xã-hội-chủ-nghĩa”, cụm từ nói đến chính sách làm ăn, mua bán hiện nay tại Việt Nam. “Định hướng xã hội chủ  nghĩa”, suy cho cùng chỉ là một lối dùng chữ,  để giữ thể diện, tránh né việc phải  áp dụng,  đi theo nền kinh tế tư bản. Dù sao cũng phải nhìn nhận, từ khi chính sách này được thực thi, đất nước Việt Nam tiến khá nhanh trong việc xây dựng, chỉnh trang thành phố. Nhiều đô thị phát triển khá nhanh chóng. Nhiều người có nhận định mỉa mai, nhưng không phải không chính xác: “không cho xây dựng, không có cơ hội hối lộ, tham nhũng”. Ở đây, tôi không dám bước quá xa đề, lạc vào lãnh vực chính trị. Tôi chỉ muốn nói sự lạc lõng của Hoàng Định Nam giữa Đà Nẵng, giữa Hội An, là điều có thật ở cả hai mặt thực tế và tình cảm. Nỗi lạc lõng, bơ vơ của tác giả cũng không là một ý mới, lạ trong thơ. Nhiều người đã bày tỏ cảm nhận chân thật này. Cái xuất sắc của bài thơ, bất ngờ nằm ở trong câu cuối. “Dallas, chừng là nơi trở lại”.
          Đứng ngay trên mảnh quê hương thân yêu của mình. Một quê hương mình đã từng đổ mồ hôi, đổ máu để gìn giữ, phải chua chát xác nhận: Nơi trở về cho tháng ngày còn lại của mình, của gia đình mình, lại là một vùng đất, một thành phố, nằm xa ngoài vạn dặm. Nơi không phát sinh ra nguồn ca dao. Nơi không sản sinh ra những Nguyễn Du, Nguyễn Công Trứ, Cao Báo Quát, Trần Kế Xương, Đoàn Thị Điểm, Nguyễn Khuyến, Nhất Linh, Khái Hưng, Nam Cao, Phan Khôi, Nguyễn Văn Xuân, Võ Phiến, Nguyên Sa, Bùi Bích Liên, Tạ Tỵ, Nghiêu Đề... Nỗi xót xa đó, oái oăm thay lại là một sự thật. Một sự thật không chỉ dành riêng cho nhà thơ, mà còn dành chung cho mỗi một người tỵ nạn. 
          Chọn thơ Hoàng Định Nam để tản mạn, thú thật, khởi đầu tôi dự định, chỉ lang thang theo bài Câu Lâu Ngày Về. Nhưng đọc tiếp những bài khác của anh, tôi thấy thật thú vị. Thế là bắt chước anh lơ xe ngày nào, nhưng thay vì hét lớn, tôi nói thầm với ngón tay gõ chữ: “tới luôn bác tài !” 
          Hoàng Định Nam có đến sáu năm trong Đại Học Máu (Hà Thúc Sinh) của Xã Hội Chủ Nghĩa. Nhưng những buồn vui, khổ nhục từ Đáy Địa Ngục (Tạ Tỵ) ấy, không lưu lại nhiều trong thơ anh. Năm 1977, khi bị cải tạo ở Suối Máu, anh có những vần lục bát, rất từ tâm, không oán trách:
          Còn em giấc ngủ xanh gầy 
          Còn ta thù hận trải đầy chiêm bao 
          Xăm xoi ngày tháng mòn hao 
          Vì em ta gát mộng vào thiên thu 
          Ta về đốt ngọn lửa hư 
          Mở trang sách cổ học như Di, Tề 
          Đời bay trên ngọn lửa mê 
          Mưa qua trút lá, sông về biển Đông 
          Nước khe trong, dịu bớt lòng 
          Trả đời lại với những phong ba này
          Còn ta thù hận trải đầy chiêm bao 
          Xăm xoi ngày tháng mòn hao 
          Vì em ta gát mộng vào thiên thu 
          Ta về đốt ngọn lửa hư 
          Mở trang sách cổ học như Di, Tề 
          Đời bay trên ngọn lửa mê 
          Mưa qua trút lá, sông về biển Đông 
          Nước khe trong, dịu bớt lòng 
          Trả đời lại với những phong ba này
          Viết về Tình lứa đôi, thơ Hoàng Định Nam nhẹ nhàng, nhưng có phần thiếu say đắm, bởi quá giàu suy tư.  Mời đọc: 
 
          Lòng tôi, một thời, là rừng hoang. 
          Em, con thú nhỏ, dạo lối mòn. 
          Vết chân để lại trên bờ suối. 
          Nước trôi hoài chưa xóa hết dấu son. 
 
          Lòng tôi, một thời, là phố thị. 
          Phố đông người, phố vẫn nhận ra em. 
          Em đi qua một lần, rồi xa khuất. 
          Chút bụi hồng lưu lại vẫn có tên. 
 
          Lòng tôi, một thời, là sông vắng. 
          Em, cánh buồm, thiếu gió xuôi trường giang. 
          Sông hoang lạnh cả đôi bờ lau sậy. 
          Thuyền trôi rồi, gợn sóng mãi chưa tan. 
 
          Lòng tôi, một thời, là sa mạc. 
          Em cơn mưa qua đấy một lần. 
          Mưa tan nhanh trả lại trời nắng cháỵ 
          Sao cát vàng giữ mãi giọt nước xanh. 
 
          Lòng tôi, một thời, là bão tố 
          Em, cành mềm, lả ngọn, bình yên. 
          Trường lớp ấy, em đi về mấy buổi 
          Có buổi nào em học chuyện nhân duyên? 
 
          Lòng tôi, bây giờ, là cổ viện 
          Bảo tàng những di vật xa xưa . 
          Em có đến, mời em, người du khách. 
          "...Vâng! ngày tàn, nên hoang vắng, xin thưa " 
                         (Tôi, Cổ Viện)
          Em, con thú nhỏ, dạo lối mòn. 
          Vết chân để lại trên bờ suối. 
          Nước trôi hoài chưa xóa hết dấu son. 
 
          Lòng tôi, một thời, là phố thị. 
          Phố đông người, phố vẫn nhận ra em. 
          Em đi qua một lần, rồi xa khuất. 
          Chút bụi hồng lưu lại vẫn có tên. 
 
          Lòng tôi, một thời, là sông vắng. 
          Em, cánh buồm, thiếu gió xuôi trường giang. 
          Sông hoang lạnh cả đôi bờ lau sậy. 
          Thuyền trôi rồi, gợn sóng mãi chưa tan. 
 
          Lòng tôi, một thời, là sa mạc. 
          Em cơn mưa qua đấy một lần. 
          Mưa tan nhanh trả lại trời nắng cháỵ 
          Sao cát vàng giữ mãi giọt nước xanh. 
 
          Lòng tôi, một thời, là bão tố 
          Em, cành mềm, lả ngọn, bình yên. 
          Trường lớp ấy, em đi về mấy buổi 
          Có buổi nào em học chuyện nhân duyên? 
 
          Lòng tôi, bây giờ, là cổ viện 
          Bảo tàng những di vật xa xưa . 
          Em có đến, mời em, người du khách. 
          "...Vâng! ngày tàn, nên hoang vắng, xin thưa " 
                         (Tôi, Cổ Viện)
          Mình về núi ở yêu nhau 
          Anh đem thơ đốt lửa màu ảo hư 
          Để em vén tuổi sương mù 
          Hong bờ tóc lạnh đã từ xa xôi 
 
          Mình về ở đỉnh mây trôi 
          Xuống khe lấy nước, lên đồi hứng trăng 
         Trồng rau, cuốc rẩy, bẻ măng 
          Chất cao đống củi chờ lần đông sang 
 
          Rồi thu ta nhặt lá vàng 
          Chép câu thơ cổ hỏi ngàn năm xưa 
          Rằng xưa ai đã ngồi chưa 
          Mà nay có kẻ lại vừa tọa lên (*) 
             (*) Ngã kim nhật tại tọa chi địa 
             Cổ nhân tằng tiên ngã tọa chi
                  (Màu Hư Ảo)
          Nhà thơ Thái Tú Hạp trong nhiệm vụ giới thiệu tổng quát  tuyển tập thơ của năm tác giả: Hoàng Định Nam, Mạc Phương Đình, Quang Huỳnh, Vô Tình, Vũ Đình Trường, đã nhận định thơ Hoàng Định Nam:
          “Cõi thơ của anh man mác nỗi buồn ray rức nhớ thương. Điêu tàn như ánh nắng chiều hiu hắt trên Cổ Viện. Ngôn ngữ thi ca đích thực vực dậy từ tiềm thức những hoang vu trầm thống trong sa mạc cô đơn nơi phương trời viễn mộng. Tiếng nói đã chìm trong gió bão. Sự im lặng kinh hoàng của bến bờ vô vọng. Người lữ khách lạc loài nơi xứ lạ, không biết đi đâu về đâu”.
                   (Thái Tú Hạp)
         Thân phận con người, như là một nỗi ám  ảnh của hầu hết các nhà thơ, có duyên nợ với thời cuộc, chinh chiến. Chủ đề này, theo tôi, Hoàng Định Nam khéo tay nhất. Bạn đọc có thể suy nghiệm qua trích dẫn sau:
          ta ở đây cũng gần mười năm 
          phố không thân cũng chẳng lạnh lòng 
          cũng vẫn là ta thằng vô tích sự 
          mượn xứ người làm chỗ an thân 
 
          mầy cũng đi như thằng trốn chạy 
          mười năm đành chối bỏ quê hương 
          muốn về nhưng nhớ lòng người nhạt 
          một thuở cơ hàn, thuở gió sương 
 
          một thuở rượu đong từng nửa xị  
          ốc sò chẳng đủ tiễn hơi cay 
          thuốc kêu từng điếu, môi cháy đỏ 
          ướt chỗ ta ngồi, mưa lất lay 
          bạn bè bên kia vòng trái đất 
          than thân rượu quí chẳng ai say 
          Whisky, Cognac sầu còn dựng 
          huống chi rượu đế tao với mầy 
          một thuở áo cơm lòng đắng chát 
          cái thời mạt lộ thua con cầy 
          thằng ở ngán ngao bằng với hữu 
          thằng đi thấy khổ chẳng thua ai 
 
          nhờ trời rồi cũng qua đại hạn 
          cũng còn nước đục cho trâu già 
          còn hơn chết giữa trời sa mạc 
          hồn cũng thiêu cùng với thịt da 
          mười năm ngó lại như huyễn mộng 
          kể ra đời tạm lắng phong ba 
          nhưng còn món nợ làm sao trả 
          nợ với quê hương, nợ tình nhà
          phố không thân cũng chẳng lạnh lòng 
          cũng vẫn là ta thằng vô tích sự 
          mượn xứ người làm chỗ an thân 
 
          mầy cũng đi như thằng trốn chạy 
          mười năm đành chối bỏ quê hương 
          muốn về nhưng nhớ lòng người nhạt 
          một thuở cơ hàn, thuở gió sương 
 
          một thuở rượu đong từng nửa xị  
          ốc sò chẳng đủ tiễn hơi cay 
          thuốc kêu từng điếu, môi cháy đỏ 
          ướt chỗ ta ngồi, mưa lất lay 
          bạn bè bên kia vòng trái đất 
          than thân rượu quí chẳng ai say 
          Whisky, Cognac sầu còn dựng 
          huống chi rượu đế tao với mầy 
          một thuở áo cơm lòng đắng chát 
          cái thời mạt lộ thua con cầy 
          thằng ở ngán ngao bằng với hữu 
          thằng đi thấy khổ chẳng thua ai 
 
          nhờ trời rồi cũng qua đại hạn 
          cũng còn nước đục cho trâu già 
          còn hơn chết giữa trời sa mạc 
          hồn cũng thiêu cùng với thịt da 
          mười năm ngó lại như huyễn mộng 
          kể ra đời tạm lắng phong ba 
          nhưng còn món nợ làm sao trả 
          nợ với quê hương, nợ tình nhà
                    (Cũng Gần Mười Năm) 
          Giữa ta với người, giữa bạn cùng ta, nhiều khi chỉ  là một. Nỗi đau không chia đều, mà nhốt chung những người cùng một thời kỳ lận đận của kiếp nhân sinh. Ngoài nội dung phong phú, chủ đề này cũng chiếm số lượng cao trong số thơ Hoàng Định Nam đã phổ biến. Qua đó, chúng ta thấy tấm lòng nhân hậu của anh dành cho cuộc đời: 
          “... có khi loanh quanh giữa tường cao, vách xám
          giữa cuộc đời hữu thủy, vô chung
          một chút nghĩa tình cứ chực chờ trôi tuột
          dù với ai, ta cũng trải hết lòng...”
                       (Ta và Gió)
          Riêng với thân phận mình, tác giả có phần bi quan, buông xuôi: 
          “... Lão thiền sư sợ tâm mình là quỉ dữ
          tao sợ lòng người dấy loạn ma vương
          Ông trụ thiền môn theo Phật tìm  đường
          tao trốn vào men, tìm phương giải thoát
          sau một ngày áo cơm bỏng rát
          ta ra đường nhập định Tửu môn
          lão thiền sư muốn nhìn kỹ  mình hơn
          tao muốn lãng quên trong dăm ba tiếng
          Ông như con tàu lặn sâu vào biển
          tao ngợp, trồi lên trên ngọn sóng cời
          đời xếp dưới chân. Rượu bốc thành hơi
          gian khó, nhục nhằn, khen chê cũng lắng vào đáy cốc
          tất cả lắng vào đáy cốc”
                         (16 Năm Đạt Ma) 
          Còn khá nhiều đoạn thơ viết rất tới, trong dòng suy tư thân phận của Hoàng Định Nam. Nhưng tôi xin tạm ngưng, để giới thiệu dòng thơ tình cảm gia đình của anh. Bài thơ
tôi muốn mời các bạn đọc, Hoàng Đình Nam dành tặng cho cô con gái, thật mượt mà.
 
          Có phải con là linh hồn cha thất lạc 
          Mượn sắc Hoa làm hương sắc cõi trần 
          Cha hoang lạnh giữa trùng trùng mộ địa 
          Nay con về đốt ấm lại tiền thân 
 
          Có phải con là giọt máu cha nhỏ xuống 
          Đã mất tăm trong bóng tối ta bà 
          Bỗng yên lặng một đêm trừ tịch 
          Đất âm thầm vươn trổ đóa Quỳnh Hoa 
 
          Có phải con là mùa xuân phía trước 
          Là gió hay chim mang tin báo đổi mùa 
          Con có cả cuộc đời cha chưa sống hết 
          Nên đau hoài bên gối Mộng năm xưa 
 
          Cha mất cả không còn gì nữa 
          Đường ra đi thăm thẳm lối quay về 
          Có phải con Cội Hoa Vàng trước ngõ 
          Rộ cuối đời cha một góc trời quê 
 
          Có phải con là thiên đường cha mất dấu 
          Nên cha trôi hoài trong địa ngục u minh 
          Cha vuột cả một thời niên thiếu 
          Còn lại con là hơi thở chính mình 
 
          Cha vẫn đợi như chưa từng gặp gỡ 
          Linh hồn cha trong thân xác của con 
          Nếu không thể làm thân Tùng trên đỉnh núi 
          Là Quỳnh Hoa - con - lồng lộng hương thơm. 
 
          Ôi hoa Quỳnh 
          Chỉ một lần rực nở 
         Trắng trong và ngát cả đêm thanh
        (Linh Hồn Của Cha, tặng con gái Huỳnh Hoa)
          Bài thơ có nhiều ý mới, được diễn tả qua nhiều câu rất đẹp:
“Cha vuột cả một thời niên thiếu
Còn lại con là hơi thở chính mình
Cha vẫn đợi như chưa từng gặp gỡ
Linh hồn cha trong thân xác của con” 
Không rõ Huỳnh Hoa hiện đang ở lứa tuổi nào. Rất có thể hôm nay cháu đã thành danh. Nhưng dù là một cô bác sĩ, một cô luật sư hay một ngành nghề nào khác, tôi vẫn tin chắc chắn một điều, em sẽ đọc và sẽ thương người cha của mình nhiều hơn.
          Kết luận chủ quan của tôi sau đây, hy vọng cũng là  đánh giá chung của nhiều người, khi đến với thơ Hoàng Định Nam:
          Mặc dù chưa trước bạ với làng văn thơ, bằng một thi phẩm in ấn, phát hành riêng, Hoàng Định Nam đã thành danh một nhà thơ nghiêm chỉnh. Chúng ta chờ  đọc anh những sáng tác mới.
Hà  Khánh Quân
26-4-2010