ĐI . . . *
Anh đã ra đi từ đó, từ thời buổi hỗn mang. Trong từng khoảnh khắc
sát na, từng quãng liên tục vi tế của hạt bụi, anh từ chối chính mình. Khi mọi
người ca tụng anh như một thiên tài, anh vất bỏ thần tượng để đi như một tên
lãng tử vô lại. Khi người đời khinh miệt, khi những người thân yêu thù ghét,
căm hận, anh đốt lửa soi đường độc hành bằng ánh sao Mai lẻ loi. Đã đi thì đã
đi rồi. Bước chân thoạt chớm khởi hành ấy đã vấp phải âm vang địa chấn của Long
Thọ: Gatam na gamyate tavad agatam naiva gamyate / MK. Ii. 1a Có gì trong những
bước đi, và còn gì trong những bước đi? Chỉ một khoảng ngắn cần vượt qua, khoảng
ngắn đó được đo bằng chính tự ngã của ta. Anh nhảy qua hố thẳm. Hố thẳm như là,
và chính là, ý hướng tính của ta phóng xuất ra đó; bóng tối của thời gian tích
tụ ảo ảnh ngông cuồng của tuổi trẻ. Anh nhảy qua hố thẳm, nhảy qua cái bóng của
chính mình. Những bước nhảy vẽ thành chuỗi thất bại liên tục trong đời, trong
dòng tương tục vô hạn của thời gian, lan tràn qua biên độ vô biên của thế giới:
Đã đi mất hẳn đi rồi, Hạ phương tịch mịch trùng khơi phong kiều. Cái đã đi, một
cái gì đó vô nhân, vô ngã, đã đi qua trong tôi, trong người, trong đâu đó, hữu
biên và vô biên; cái đã đi ấy chưa hề được thực hiện, chưa hề được đi. Khoảnh
khắc đột nhiên ngừng lại. Quá khứ biến mất. Cái đã đi, cái tôi nào đó đã đi,
con đường nào đó đã được đi, ngày tháng nào đó đã trải đi, thời gian và thế
gian ngưng tụ, ngưng đọng. Không quá khứ; phóng ảnh vị lai chợt dừng lại, như bị
đẩy lùi lại sau, đẩy lùi vào quá khứ, rồi biến mất. Câu châm ngôn xuất hiện: Om
ga ga na: Án nga nga nẫng. om sarva-samskara-parisuddha dharmate gagana
samudgate svabhava: Hết thảy hiện tượng thảy đều thanh tịnh, tự tánh xuất hiện
trong hư không pháp tánh! Ô, hư không! Hư không hủy diệt. Tìm dấu chim bay
trong hư không: Có còn gì nữa mà thương. ... Sắt son tình cũ Người anh yêu, một
phương trời mất dấu, như sợi lông thiên nga phất phơ trong không gian rực lửa.
Lửa soi sáng trái tim, trong đó hiện hình thiên nữ. Thiên nữ chuyển thân thành
Thánh mẫu Bồ-tát Cứu độ Đa-la: Án Đa La tịch mịch hồng Om tare tuttare ture
svaha... Những giọt nước mắt từ khóe mắt Đại Bi của Bồ-tát Quán Thế Âm rơi xuống;
giọt nước mắt hiện thân thành Thánh nữ Đa-la. Ngài hiện thân sức mạnh để dẫn
người khốn khổ vượt qua những tai họa hiểm nghèo. Tai họa bởi nước cuốn, bởi
thú dữ, cũng như bởi sự phản bội của người tình. Bởi vì Tara có nghĩa là cứu độ.
Từng âm thanh mật ngôn như những ánh sao lấp lánh - bởi Tara cũng
có nghĩa là Ngôi sao, mờ nhạt nhưng có đủ uy lực để đưa người đến chỗ an toàn.
Tara, hay Tàra, Mẹ của Đại Bi và Đại Trí, luôn nhìn xuống những đứa con ngu xuẩn,
và yếu đuối, đang lang thang suốt cả đêm dài trên mặt đất hoang vu. Bài thơ có
năm đoạn, hay một thiên thơ có năm bài, đi theo từng bước nhịp chân của
Bát-nhã: gate - gate - paragate - parasangate - svaha! Hoặc vô tình, hoặc cố ý
để cho cảm xúc từ những hoài vọng tiếc nuối quá khứ, đã đi và đã mất, diễn theo
từng đợt sóng xô. Người lữ hành bước đi, từng con sóng của đại dương cuốn theo,
xóa sạch từng dấu chân bước. Lưu lại trong khách ảo ảnh tiền thân, phảng phất
mùi hương, và sắc màu quá khứ không phai nhạt. yatha maya yatha svapno
gandharvanagaram yatha/ tathotpadas tatha sthanam tatha bhanga udahrtam / MK.
vii. 35 Như huyễn tượng, như chiêm bao, như thành phố giữa hư không, cũng vậy,
những cái gì xuất hiện, tồn tại rồi hủy hoại. Đã đi rồi đã đi chưa, Thượng
phương lụa trắng đong đưa giữa trời. Kỷ Sửu mùa Hạ - 2009 Tuệ Sỹ. Tuệ Sỹ Văn
Tuyển, tập III. VĂN HỌC NXB Phương Đông, tháng 7-2015, tr. 104-107
Giới
thiệu thơ Phạm Công Thiện: “Trên Tất Cả Đỉnh Cao Là Lặng Im”
Anh đã ra đi từ đó, từ thời buổi hỗn mang. Trong từng khoảnh
khắc sát na, từng quãng liên tục vi tế của hạt bụi, anh từ chối chính mình. Khi
mọi người ca tụng anh như một thiên tài, anh vất bỏ thần tượng để đi như một
tên lãng tử vô lại. Khi người đời khinh miệt, khi những người thân yêu thù
ghét, căm hận, anh đốt lửa soi đường độc hành bằng ánh sao Mai lẻ loi.
Đã đi thì đã đi rồi.
Bước chân thoạt chớm khởi hành ấy đã vấp phải âm vang địa chấn
của Long Thọ:
gataṃ na gamyate tāvad
agataṃ naiva gamyate/ MK. ii. 1a
Có gì trong những bước đi, và còn gì trong những bước đi? Chỉ
một khoảng ngắn cần vượt qua, khoảng ngắn được đo bằng chính tự ngã của ta. Anh
nhảy qua hố thẳm. Hố thẳm như là, vì chính là, ý hướng tính của ta phóng xuất
ra đó; bóng tối của thời gian tích tụ ảo ảnh ngông cuồng của tuổi trẻ. Anh nhảy
qua hố thẳm, nhảy qua cái bóng của chính mình. Những bước nhảy vẽ thành chuỗi
thất bại liên tục trong đời, trong dòng tương tục vô hạn của thời gian, lan
tràn qua biên độ vô biên của thế giới:
Đã đi mất hẳn đi rồi
Hạ phương tịch mịch trùng khơi phong kiều
Cái đã đi, một cái gì đó vô nhân, vô ngã, đã đi qua trong tôi,
trong người, trong đâu đó, hữu biên và vô biên, hữu hạn và vô hạn; cái đã đi ấy
chưa hề được thực hiện, chưa hề được đi. Khoảnh khắc đột nhiên ngừng lại. Quá
khứ biến mất. Cái đã đi, cái tôi nào đó đã đi, con đường nào đó đã được đi,
ngày tháng nào đó đã trải đi; thời gian và thế gian ngưng tụ, ngưng đọng. Không
quá khứ; phóng ảnh vị lai chợt dừng lại, như bị đẩy lùi lại sau, đẩy lui vào
quá khứ, rồi biến mất. Câu chân ngôn xuất hiện:
Oṃ ga ga ṇa: Án nga nga nẵng.
oṃ sarva-saṃskāra-pariśuddha dharmate gagana samudgate svabhāva:
Hết thảy hiện tượng thảy đều thanh tịnh, tự tánh xuất hiện trong
hư không pháp tánh!
Ồ, hư không! Hư không hủy diệt. Tìm dấu chim bay trong hư không:
Có còn gì nữa mà thương.
…
Sắt son tình cũ …
Người anh yêu, một phương trời mất dấu; như sợi lông thiên nga
phất phơ trong không gian rực lửa. Lửa soi sáng trái tim, trong đó hiện hình
Thiên nữ. Thiên nữ chuyển thân thành Thánh mẫu Bồ tát Cứu Độ Đa-la:
Án Đa La tịch mịch hồng.
Oṃ tāre tuttāre ture svāhā
Những giọt nước mắt từ khóe mắt Đại Bi của Bồ tát Quán Thế Âm
rơi xuống; giọt nước mắt hiện thân thành Thánh nữ Đa-la. Ngài hiện thân sức
mạnh để dẫn người khốn khổ vượt qua khỏi những tai họa hiểm nghèo. Tai họa bởi
nước cuốn, bởi thú dữ, cũng như bởi sự phản bội của người tình. Bởi vì Tāra có
nghĩa là Cứu độ.
Từng âm thanh mật ngôn như những ánh sao lấp lánh – bởi Tara
cũng có nghĩa là Ngôi Sao, mờ nhạt nhưng có đủ uy lực để đưa người đến chỗ an
toàn. Tara, hay Tāra, Mẹ của Đại Bi và Đại Trí, luôn nhìn xuống những đứa con
ngu xuẩn, và yếu đuối, đang lang suốt cả đêm dài trên mặt đất hoang vu.
Bài thơ có năm đoạn, hay một thiên thơ có năm bài, đi theo nhịp
bước chân của Bát-nhã: gate – gate – paragate – parasaṅgate – svāhā! Hoặc vô
tình, hoặc cố ý, để cho cảm xúc từ những hoài vọng tiếc nuối quá khứ, đã đi và
đã mất, diễn theo từng đợt sóng xô. Người lữ hành bước đi, từng con sóng của
đại dương cuốn theo, xóa sạch từng dấu chân đi. Lưu lại trong khách ảo ảnh tiền
thân, phảng phất mùi hương, và sắc màu quá khứ không phai nhạt.
yathā māyā yathā svapno
gandharvanagaraṃ yathā/
tathotpādas tathā sthānaṃ
tathā bhaṅga udāhṛtam // MK. vii. 35
Như huyễn tượng, như chiêm bao, như thành phố giữa hư không,
cũng vậy, những gì xuất hiện, tồn tại, rồi hủy hoại.
Đã đi rồi đã đi chưa
Thượng phương lụa trắng đong đưa giữa trời.
Tuệ Sỹ
No comments:
Post a Comment