La Thụy

 
THÙY HIÊN
Chiều tàn sương lung linh
Vườn hồng mơ chim xanh
Thùy Hiên, em trong vườn
Bừng lòng bao là thương.
Môi hồng gieo buồn vương
Mơ hồ chờ anh hôn
Lâng lâng và chơi vơi
Yêu em không còn lời.
Hồn chiều in lên mi
Thuyền tình xuôi mây đi
Ồ nàng hay sao trời
Thiên hà hay trùng khơi?
Hồn anh dâng bâng khuâng
Đàn lòng sao ngân vang
Cung trầm rung miên man
Lời trên môi thì thầm.
Lời chiều muôn năm xưa
Òa tràn trăm sông thơ
Mênh mang tà huy bay
Thùy Hiên vàng trăng gầy
 
HỒ CẦM
Vang đêm thanh hồ cầm ngân
Trăng ngà giăng tơ cung trầm buông lơi
Lâng lâng tình đang lên khơi
Hồ, xừ, xang… lòng chơi vơi canh dài
Mơ hồ hồn xưa liêu trai
Mồ thu hoang vu chừ ai u hoài
Vương mang chi, đàn ngân dài
Lưu dư hương… ồ trang đài về đâu
Tương tư sao, đàn dâng sầu
Say men nồng hay say màu thời gian
Vời chân mây, nhòa non ngàn
Bâng khuâng heo may, mơ màng hơi thu
Ai phiêu diêu trong sương mù
Người muôn năm… từ thâm u quay về
Trần gian kia còn si mê?
Hồ cầm cao cung, thương hề niềm xưa
Rơi rưng rưng từng âm thừa
Sao trời lung linh đường tơ chìm dần
 
TÌNH XƯA
Sầu thu mênh mang thương rừng phai
Tương tư bâng khuâng nhiều canh dài
Lời trăng vương gieo hờn lên môi
Đêm đêm mơ ai nhìn mây trôi
Đêm đêm mơ ai nhìn mây trôi
Chừ đây uyên ương không còn đôi
Rồi em sang ngang trên thuyền hoa
Giang hồ phiêu bồng ru đời ta
Giang hồ phiêu bồng ru đời ta
Lênh đênh trùng khơi đùa phong ba
Vàng trăng giăng tơ khơi tình xưa
Tình ơi! Tình ơi! Đừng đong đưa
 
CHIỀU
Chiều buông nhè nhẹ thoảng hồn say
Chiều gợn bâng khuâng toả mộng này
Chiều đến ươm xanh tình hạ ấy
Chiều đi dệt biếc ý thu đây
Chiều gieo nỗi nhớ tràn ly đắng
Chiều rót niềm thương đẫm chén cay
Chiều xuống - hồn hoa rưng giọt lệ
Chiều về chếnh choáng rượu nồng say
 
CUỐI NĂM ÂM LỊCH
(Cảm đề thơ Đá Ngây Ngô)
Xuân về lâng lâng nào nhờ gió chở
Đáy cốc vênh hay rượu ngấm ngã nghiêng
Thèm trái cấm lòng vướng bận nghiệp duyên
Loan phụng múa tình ai đang khép mở.
Mắt xanh trắng tri âm còn níu mộng
Bến xuân ơi lưu luyến cõi trời xưa
Sương khói phủ bâng khuâng xuân không mùa
Thầm nguyện ước cho nguồn yêu mở rộng.
Ngọn nến ấy lung linh trời ảo diệu
Hương xưa nào thoang thoảng ủ tình mơ
Để ngây ngất tình tràn thơm men rượu
Hào sảng cười đồng vọng đá ngây ngô.
 
TÔI NHÂM NHI TÌNH TÔI
(Cảm đề thơ Trần Hào)
Kim Lương ơi! Dạ Thảo ơi !
“Xóm Dừa” thuở ấy chơi vơi nuối hoài
Tương tư huyền mộng dáng ai
Nguyên trinh thơ dại mắt nai xoe tròn
Ngựa chừ vó nản chân bon
Ờ sao em mãi chập chờn trong mơ
Mà thôi ! Sóng biếc xa bờ
Tim ai nguội lạnh hững hờ tình trôi
Ta đong kỷ niệm đầy vơi...
 
VỚI LƯƠNG MINH VŨ
Ừ thì xếp sách lên ngàn
Áo xanh sắc lính đổi trang mộng đời
Sài Thành ơi! Vạn Hạnh ơi!
Lìa Phương Hạ xứ, sống “thời núi non”
Đổi dời biển sóng dâu cồn
Hồn nhiên “Sơn nữ” mộng còn nguyên xuân
Hoa tay lưu dấu mệnh phần
Họa thi đan quyện chập chờn sắc không
Bèo mây hụt bước phiêu bồng
“Nằm nghiêng nhớ núi” sóng lòng vọng âm
Tóc râu bạc ánh tà huân
Dõi tìm “tri kỷ” trở trăn cõi người
Vẳng nghe cây lá thở dài
Làn dư hương cũ thoáng bay khẽ khàng
Mịt mờ bụi thế mang mang
Đăm chiêu hoài vọng đến “làng mộng mơ”
Ngẩn ngơ kiếp nhện tơ vò
“Người xa lạ” ấy bất ngờ quen thân
Thiện tâm hạt đã dậy mầm
Sao còn ảo hóa phù vân nỗi mình
Phố phường chao gót điêu linh
“Đêm say cùng bạn” thấy mình trong ta
Tắm trong gió cát ta bà
Trùng khơi khói sóng mãi tha hương hành
 
RONG RUỔI TRỜI SAY
Sầu dâng phủ giấc muộn phiền
Hồn hoang nghẽn lối tìm quên trăng vàng
Sáng ra mình mãi lang thang
U uất mấy nhịp cơ hàn ai hay.
Chừ đây tay vẫn trắng tay
Phú sao tưởng mộng ăn mày vu vơ
Ngửa tay nếm chút dại khờ
Dìu nhau bạn hữu vài giờ lất lây.
Thanh bần hằn vết chua cay
Ô hay trôi mất chân mây mộng đời
Mạch sầu hiu hắt làn môi
Đẫm thơm men rượu, dệt lời thơ bay.
Thả hồn rong ruổi trời say
Nghênh ngang gõ nhịp hao gầy tháng năm
Xa xăm nhòa ánh trăng rằm
Niềm đau đan phủ bụi lầm xác thân.
Chừ cho trái đất xoay vần
Trong ta tuôn chảy vô ngần bơ vơ.
1988
 
THỤY DU
Ta,
Gã mù huơ gậy đồi hoang
Sờ soạng từng dấu chân.
Soãi bước
Thụy du nhẹ nâng gót
Giữa thẳm đen chừng đang lóe chớp
Cánh chim hồn chấp chới
Tiềm thức mịt mù sóng bủa
Vọng về trong hư ảo
Rờn rợn tiếng hú hoang sơ
Khắc khoải uất u của vượn người xưa cũ.
Hồn thiêng sơn dã gọi bình nguyên
Vạn năm thẳm đọng triền miên mộng dài
Vọng âm tiếng khóc sơ khai
Mênh mang tro bụi cõi người hóa thân.
Hồng hoang - Đương đại
Vượn với Người
Hồn liệng chung chiêng.
 
BIỂN MAI HỒNG
Hòn Bà ngắm sóng trầm tư
Đồi Dương ửng nắng liễu ru ven bờ
Sương lam sực tỉnh hồn mơ
Chao mình theo gió lượn lờ cùng mây.
Cỏ xanh, mượt trải đất dày
Dã tràng xe cát lạnh gầy dấu chân
Bay cùng cánh mộng bâng khuâng
Tình thơ ý nhạc như lần tuôn ra.
Tiếng lòng xưa vẫn mặn mà
Ồ sao gờn gợn âm ba nỗi mình
Lặng lờ rùa biển đinh ninh
Nghìn năm hóa kiếp đọng tình rong rêu.
Dạt dào biển dậy niềm yêu
Lung linh khói sóng phiêu diêu mộng lòng.
 
CẢM ĐỀ ẢNH
FOREVER, tình miên trường
FORGET ME NOT, mộng thường thiên thu
LOVE YOU lòng chợt trầm phù
FROM ... THAT, bây chừ nhớ nhung
 
NÍU BUÔNG
NÍU BUÔNG ừ khoảnh khắc thôi
LOVE YOU sóng gợn lộng trời vọng âm
FOREVER vằng vặc trăng ngần
THỤY DU chao bước phong vân ảo huyền
 
DÁNG HOA
Thùy mị trong chiều
Bên cầu soi bóng
Ta như lóng ngóng
Tim đập liên hồi
Thoáng nhìn đôi môi
Thắm trời hạ đỏ
Rặng mi biếc cỏ
Khoé mắt hồ thu
Hồn ta vỗ sóng
Chiều đông gió lộng
Đồng vọng âm ba
Diễm tuyệt dáng hoa
Bến bờ viễn mộng
Trùng khơi tình động
Man mác u hoài
Trầm mặc liêu trai ...
 
DẠNG THƠ BÌNH THANH - La Thụy sưu tầm và biên tập
 
Thi ca Việt Nam vừa phong phú súc tích về nội dung, cú pháp, ngôn từ; vừa đa dạng về thể loại (thất ngôn, bát ngôn, tứ tuyệt, bát cú, lục bát, song thất lục bát, thơ tự do…) Hầu như thơ các nước như Trung Hoa, Nhật Bản, thơ các nước Tây phương đều gieo vần ở cuối câu (VẦN CHÂN – CƯỚC VẬN), thơ Việt Nam còn gieo thêm vần ở giữa câu (VẦN LƯNG – YÊU VẬN) như trong thể THƠ LỤC BÁT, THƠ SONG THẤT LỤC BÁT (có khi còn gieo nhiều vần trong một câu). Ngoài ra, nhiều nhà thơ Việt Nam còn sáng tạo thêm nhiều dạng thức mới như: thơ đọc nhiều cách, thơ hình, thơ Việt chèn ngoại ngữ, thơ bình thanh... Hôm nay, tôi xin giới thiệu DẠNG THƠ BÌNH THANH đến các bạn yêu thơ.
 
Trong DẠNG THƠ BÌNH THANH, các câu thơ trong bài hoàn toàn bình thanh. Nghĩa là câu thơ có những tiếng toàn là thanh bằng, nhiều người hay gọi nhầm là thơ vần bằng là không chính xác. Vần bằng có nghĩa là các tiếng bắt vần trong các câu thơ có thanh bằng. Trong thơ Việt, thể thơ song thất lục bát chỉ gieo vần trắc ở hai câu 7, các bài vè cũng có gieo vần trắc ở cuối câu, nhưng chỉ khoảng 2 ; 3 câu lại chuyển đổi sang vần bằng. Riêng với thể thơ Đường luật, thể thơ cổ phong hầu như các tác giả đều gieo vần bằng, rất hiếm ai gieo vần trắc, vì đọc lên nghe trúc trắc không êm tai - Chẳng hạn bài thơ cổ phong gieo vần trắc như bài "ĐÊM MÙA HẠ" của Nguyễn Khuyến
 
ĐÊM MÙA HẠ
Tháng tư đầu mùa hạ
Tiết trời thật oi ả
Tiếng dế kêu thiết tha
Đàn muỗi bay tơi tả
Nỗi ấy nói cùng ai
Cảnh này buồn cả dạ
Biếng nhắp năm canh chầy
Gà đà sớm giục giã
NGUYỄN KHUYẾN
 
Trở lại DẠNG THƠ BÌNH THANH (thơ có những tiếng đều mang thanh bằng); từ khá lâu, trong phong trào THƠ MỚI, thi ca Việt Nam đã có những câu thơ, thậm chí toàn bài thơ đều mang thanh bằng.
Tản Đà trong bài thơ "THĂM MÃ CŨ BÊN ĐƯỜNG" đã có một câu hoàn toàn bình thanh:
 
Tài cao, phận thấp, chí khí uất,
Giang hồ mê chơi, quên quê hương?
(Tản Đà)
 
Xuân Diệu trong bài thơ “NHỊ HỒ” có hai câu:
 
“Sương nương theo trăng ngừng lưng trời
Tương tư nâng lòng lên chơi vơi”
Hàn Mặc Tử có bài thơ “TIÊU SẦU” khá dài , trong đó khoảng 2/3 bài đã là toàn bình thanh
“Ô! Đêm nay trời trong như gương
Không làn mây vương không hơi sương
Tơ trăng buông rèm trên muôn cành.
Tơ trăng vàng rung như âm thanh.
Từ đâu tiêu sầu reo vi vu,
Buồn như làn mây hiền mùa thu
Êm như giòng tơ trên vai nường.
Mong manh như là lời yêu đương
Tiêu đưa tôi bay lên cung trăng!
Tôi phiêu diêu cùng ngàn sao băng
A ha! Lòng tôi trăng là trăng!
A ha! Trăng tràn đầy châu thân!
Cung thiềm đây rồi hương ngây ngây,
Ồ! Bằng trân châu hay quỳnh dao?
Và mớm cho tôi bao tình say
Mà tôi trút bao dòng ngọt ngào
Nghê thường lên khơi nường Hằng ra
Hương trầm bâng khuâng quyện mình hoa.
Nhịp nhàng nường đi theo nhịp đàn
Âm thanh lên cao nhạc rừng lan,
Tôi lại gần bên, ô! Lạ thường!
Nường trăng. Ô! Chính là Thương Thương.
Người tôi rung động như âm thanh,
Môi không ngừng dưới đôi tay xinh.
Hoảng hốt tôi ôm chầm lấy nường,
Than ôi, nường đã biến ra sương.
Tôi ôm chầm phải tiếng tiêu sầu,
Vi vu reo buồn trong đêm thâu.
 
 
HÀN MẶC TỬ
 
Đặc biệt, trong thi ca Việt Nam có những bài thơ bình thanh toàn bài . Chẳng hạn bài thơ “Hoa ti - gôn” của Vân Anh đăng trong Phổ thông bán nguyệt san trước 1975 (do Nguyễn Vĩ chủ biên).
 
HOA TI GÔN
“Bảo rằng hoa giống như tim vỡ
Anh sợ tình ta cũng vỡ thôi”
 
KH
Chiều xưa qua nhà anh mang cho
Chùm hoa ti- gôn xui anh mơ
Vui cười em hôn hoa vào lòng
Và em tìm ra bao vần thơ
Chiều nay sao lòng em vương buồn
Mong chờ anh và hoa ti- gôn
Chùm hoa trên bàn hầu như tàn
Xa anh hoa sầu, em sầu hơn
Anh ơi! Giờ đây ngoài biên cương
Anh đang xông pha nơi sa trường
Chiều xưa anh đi bao năm rồi
Không lời, không thơ, buồn vương vương
Hình anh cho em đà phai màu
Em không nhìn ra anh em đâu
Bình sinh anh thường ưa hoa này
Hôm nay nhìn hoa em sầu đau
Cầu trời cho em luôn gần anh
Nhưng trời cao hơn tầng mây xanh
Bên anh, em đan toàn len hồng
Bên anh, em ngồi chờ trăng thanh
Bên anh, em vun hoa trong vườn
Cho nhà chen đầy, ôi muôn hương
Bên dàn tre che phòng anh nằm
Em trồng cho nhiều cây ti- gôn
Trồng nhiều ti- gôn ngay bên thềm
Xây quanh phòng anh làm thành rèm
- Anh ơi, sao lòng em bồn chồn
Hay là vì yêu hoa hình tim
 
VÂN ANH
(Phổ thông bán nguyệt san)
Riêng thi sĩ Bích Khê có hai bài thơ rất nổi tiếng toàn bình thanh, đó là bài “Tì bà” (hai nhạc sĩ Phạm Duy và Khúc Dương đã phổ nhạc) và bài “Hoàng Hoa”
 
TỲ BÀ
Nàng ơi! Tay đêm đang giăng mềm
Trăng đan qua cành muôn tay êm
Mây nhung pha màu thu trên trời
Sương lam phơi màu thu muôn nơi
Vàng sao nằm im trên hoa gầy
Tương tư người xưa thôi qua đây
Ôi! Nàng năm xưa quên lời thề
Hoa vừa đưa hương gây đê mê
Cây đàn yêu đương làm bằng thơ
Cây đàn yêu đương run trong mơ
Hồn về trên môi kêu: em ơi
Thuyền hồn không đi lên chơi vơi
Tôi qua tìm nàng vay du dương
Tôi mang lên lầu lên cung Thương
Tôi không bao giờ thôi yêu nàng
Tình tang tôi nghe như tình lang
Yêu nàng bao nhiêu trong lòng tôi
Yêu nàng bao nhiêu trên đôi môi
Đâu tìm Đào Nguyên cho xa xôi
Đào Nguyên trong lòng nàng đây thôi
Thu ôm muôn hồn chơi phiêu diêu
Sao tôi không màng kêu: em yêu
Trăng nay không nàng như trăng thiu
Đêm nay không nàng như đêm hiu
Buồn lưu cây đào tìm hơi xuân
Buồn sang cây tùng thăm đông quân
Ô! Hay buồn vương cây ngô đồng
Vàng rơi! vàng rơi: Thu mênh mông.
BÍCH KHÊ
 
HOÀNG HOA
Lam nhung ô! màu lưng chừng trời;
Xanh nhung ô! Màu phơi nơi nơi.
Vàng phai nằm im ôm non gầy;
Chim yên neo mình ôm xương cây.
Đây mùa Hoàng hoa, mùa Hoàng hoa:
Đông nam mây đùn nơi thành xa...
Oanh già theo quyên quên tin chàng!
Đào theo phù dung: thư không sang!
Ngàn khơi, ngàn khơi, ta, ngàn khơi:
Làn trăng theo chàng qua muôn nơi;
Theo chàng ta làm con chim uyên;
Làn mây theo chàng bên nhung yên.
Chàng ơi! hồn say trong mơ màng,
-- Hồn ta? hay là hồn tình lang?
Non Yên tên bay ngang muôn đầu...
Thâm khuê oan gì giam xuân sâu?
-- Ai xây bờ xanh trên xương người?!
Ai xây mồ hoa chôn đời tươi?!
BÍCH KHÊ
 
Có một bài thơ bình thanh rất hay đã xuất hiện cách đây gần 40 năm, nhưng ít ai biết . Nhạc sĩ tài hoa THẢO NGUYÊN tức là thầy giáo Nguyễn Hứa Thảo (từng giảng dạy trường Trung học Nguyễn Hoàng – Quảng Trị và các trường Quốc Học, Đồng Khánh – Huế ) rất tâm đắc , âm thầm phổ nhạc, ca sĩ Quốc Duy trình bày. Đó là bài thơ RU ĐỜI TRÊN TAY của tác giả TÔN NỮ THU DUNG
RU ĐỜI TRÊN TAY…
 
Ngàn năm... ngàn năm sao chưa về,
Thiên thu... còn xa như hôn mê...
Tìm ai... đời đời nghe bâng khuâng,
Ta về... rung tơ cho đàn ngân...
Ru đời... êm xuôi như rong rêu,
Ru người... mi ngoan... trong mưa chiều
Đêm nghe quỳnh hoa... say hương mê…
Đêm nhìn sao rơi... quên đường về...
Đường về... còn xa như cơn mơ...
Tìm đâu... dư âm thừa... hương xưa...
Ngày nào, chim về nghe sương rơi...
Ngày nao, chim yêu bay đầy trời?
Còn nghe chi đâu... đàn TƯƠNG NHƯ...
Còn ai cho ta... lời tương tư?
Đời sao im ngoan... như hồ thu...
Người sao xa nhau... như sương mù...
Ta về... tìm mây, quên người xưa....
Hương yêu thời nào... nghe như mơ...
Ta về... ru đời ngoan trên tay...
Ta về... ru ta... quên đời nà!
Thơ: Tôn Nữ Thu Dung
Nhạc: Thảo Nguyên
 
Bản thân tôi, cũng tập tò làm thử ba bài thơ toàn bình thanh. Một bài theo thể ngũ ngôn, một bài theo thể thất ngôn, một bài theo thể lục bát.
 
THÙY HIÊN (*)
Chiều tàn sương lung linh
Vườn hồng mơ chim xanh
Thùy Hiên, em trong vườn
Bừng lòng bao là thương
Môi hồng gieo buồn vương
Mơ hồ chờ anh hôn
Lâng lâng và chơi vơi
Yêu em không còn lời
Hồn chiều in lên mi
Thuyền tình xuôi mây đi
Ồ nàng hay sao trời
Thiên hà hay trùng khơi ?
Hồn anh dâng bâng khuâng
Đàn lòng sao ngân vang
Cung trầm rung miên man
Lời trên môi thì thầm
Lời chiều muôn năm xưa
Òa tràn trăm sông thơ
Mênh mang tà huy bay
Thùy Hiên vàng trăng gầy
LA THUỴ
*Thùy Hiên: Tên người thiếu nữ
 
TÌNH XƯA
Sầu thu mênh mang thương rừng phai
Tương tư bâng khuâng nhiều canh dài
Lời trăng vương gieo hờn lên môi
Đêm đêm mơ ai nhìn mây trôi
Đêm đêm mơ ai nhìn mây trôi
Chừ đây uyên ương không còn đôi
Rồi em sang ngang trên thuyền hoa
Giang hồ phiêu bồng ru đời ta
Giang hồ phiêu bồng ru đời ta
Lênh đênh trùng khơi đùa phong ba
Vàng trăng giăng tơ khơi tình xưa
Tình ơi! Tình ơi! Đừng đong đưa
LA THUỴ
 
HỒ CẦM
Vang đêm thanh hồ cầm ngân
Trăng ngà giăng tơ cung trầm buông lơi
Lâng lâng tình đang lên khơi
Hồ, xừ, xang… lòng chơi vơi canh dài
Mơ hồ hồn xưa liêu trai
Mồ thu hoang vu chừ ai u hoài
Vương mang chi, đàn ngân dài
Lưu dư hương… ồ trang đài về đâu
Tương tư sao, đàn dâng sầu
Say men nồng hay say màu thời gian
Vời chân mây, nhòa non ngàn
Bâng khuâng heo may, mơ màng hơi thu
Ai phiêu diêu trong sương mù
Người muôn năm… từ thâm u quay về
Trần gian kia còn si mê?
Hồ cầm cao cung, thương hề niềm xưa
Rơi rưng rưng từng âm thừa
Sao trời lung linh đường tơ chìm dần
LA THỤY
 
Bài thơ HỒ CẦM được nhạc sĩ Thảo Nguyên - một thành viên của trang web L'ART CHAN TRAN đã phổ nhạc.
Mời click chuột theo đường link sau để thưởng thức:
 
http://www.youtube.com/watch?v=qZU1v72YUnE
 
Bài “HỒ CẦM” tôi lấy cảm hứng từ các câu thơ : "Ái thính thu phần quỷ xướng thi” ( Vương Ngư Dương ), " Thơ thẩn nghe ma đọc mấy lời" ( Tản Đà ), "Quạnh quẽ thu phần thơ bặt tiếng" ( Vũ Hoàng Chương ). Luật hài thanh trong thơ lục bát chính thể đối với các tiếng trong câu thơ vốn là:
 
Bằng bằng, trắc trắc, bằng bằng
Bằng bằng, trắc trắc, bằng bằng, trắc bằng
Theo đúng quy định "nhị, tứ, lục phân minh", thì tiếng thứ tư trong luật hài thanh của thơ lục bát chính thể, bắt buộc phải mang thanh trắc.
 
Thế nhưng, Thâm Tâm từng có câu thơ bình thanh "đưa người ta không đưa sang sông" trong bài thơ TỐNG BIỆT HÀNH nổi tiếng, thì trong bài thơ lục bát "CÁC ANH" cũng từng có câu lục hoàn toàn bình thanh:
 
Hơi đàn buồn như trời mưa
Các anh tắt nốt âm thừa đi thôi
(Thâm Tâm)
Bắt chước Thâm Tâm, tôi thử làm bài thơ lục bát bình thanh “HỒ CẦM “ này, góp chung với hai bài thơ đã làm từ trước thành ba bài thơ bình thanh gửi đến quý bạn đọc cho vui những khi trà dư tửu hậu.
“Mua vui mong được một vài trống canh”
(Nguyễn Du)
LA THUỴ
 
NHẠC SĨ PHẠM DUY ĐÃ PHỔ NHẠC THƠ CỦA LINH PHƯƠNG HAY THƠ CỦA CHUẨN NGHỊ?
La Thụy
 
 
Bài thơ
ĐỂ TRẢ LỜI MỘT CÂU HỎI
Em hỏi anh bao giờ trở lại
Xin trả lời mai mốt anh về
Không bằng chiến trận Pleime
Hay Đức Cơ – Đồng Xoài – Bình Giả
Anh trở về hàng cây nghiêng ngã
Anh trở về hòm gỗ cài hoa
Anh trở về bằng chiếc băng ca
Trên trực thăng sơn màu tang trắng
Mai trở về chiều hoang trốn nắng
Poncho buồn liệm kín hồn anh
Mai trở về bờ tóc em xanh
Vội vã chít khăn sô vĩnh biệt
Mai anh về em sầu thê thiết
Kỷ vật đây viên đạn mầu đồng
Cho em làm kỷ niệm sang sông
Đời con gái một lần dang dở
Mai anh về trên đôi nạng gỗ
Bại tướng về làm gã cụt chân
Em ngại ngùng dạo phố mùa xuân
Bên người yêu tật nguyền chai đá
Thì thôi hãy nhìn nhau xa lạ
Em nhìn anh – ánh mắt chưa quen
Anh nhìn em – anh sẽ cố quên
Tình nghĩa cũ một lần trăn trối.
LINH PHƯƠNG
 
Bài thơ
KỶ VẬT
Em hỏi
Xin trả lời mai mốt anh về.
Anh trở về không bằng Mũ Đỏ Áo Hoa,
Anh trở về không bằng huy- chương chiến-thắng.
Anh trở về trong chiều hoang chiếu nắng,
Trong hòm gỗ hoặc trên chiếc băng -ca.
Anh trở về nằm giữa vòng hoa,
Những vòng hoa tang chan-hòa nước mắt.
Anh gởi về cho em vài kỷ-vật,
Đây chiếc nón sắt xuyên mấy lỗ đạn thù.
Nó đã từng che nắng che mưa,
Đã từng hứng cho anh giọt nước.
Chiều dừng quân nơi địa-đầu lạnh buốt,
Nấu vội-vàng trong đó nắm cơm khô.
Anh gởi cho em một tấm poncho,
Đã rách nát theo hình-hài năm tháng.
Lều dã-chiến trên đồi hoang cháy nắng,
Che cơn mưa gió lạnh buổi giao mùa.
Làm chiếc võng nằm nhìn đời lính đong-đưa,
Và….khi anh chết cũng poncho tẫn-liệm.
Nay anh gửi cho em làm kỷ-niệm,
Nhận không em chút tình lính này đây?
Tình lính đơn-sơ vì chinh-chiến kéo dài,
Nhưng tình lính chỉ lạt phai
Khi hình-hài và con tim biến-thể.
Chuẩn úy NGUYỄN ĐỨC NGHỊ
(Chuẩn-Nghị 1969)
 
Bản nhạc
KỶ VẬT CHO EM
Em hỏi anh, em hỏi anh bao giờ trở lại
Xin trả lời, xin trả lời mai mốt anh về
Anh trở về có thể bằng chiến thắng Pleime
Hay Đức Cơ – Đồng Xoài – Bình Giả
Anh trở về, anh trở về hàng cây nghiêng ngã
Anh trở về, có khi là hòm gỗ cài hoa
Anh trở về trên chiếc băng ca
Trên trực thăng sơn màu tang trắng
Em hỏi anh em hỏi anh bao giờ trở lại
Xin trả lời, xin trả lời mai mốt anh về
Anh trở về chiều hoang trốn nắng
Poncho buồn liệm kín hồn anh
Anh trở về bờ tóc em xanh
Chít khăn sô lên đầu vội vã…em ơi…
Em hỏi anh, em hỏi anh bao giờ trở lại
Xin trả lời, xin trả lời mai mốt anh về
Anh trở về đây kỷ vật viên đạn đồng đen
Em sang sông cho làm kỷ niệm
Anh trở về, anh trở về trên đôi nạng gỗ
Anh trở về, anh trở về bại tướng cụt chân
Em ngại ngùng dạo phố mùa xuân
Bên người yêu tật nguyền chai đá
Em hỏi anh, em hỏi anh bao giờ trở lại
Xin trả lời, xin trả lời mai mốt anh về
Anh trở về nhìn nhau xa lạ
Anh trở về dang dở đời em
Ta nhìn nhau ánh mắt không quen
Cố quên đi một lần trăng trối …em ơi…
Em hỏi anh, em hỏi anh bao giờ trở lại
Xin trả lời, xin trả lời mai mốt anh về
Nhạc sĩ Phạm Duy
 
Chúng ta thử phân tích xem bài thơ nào được nhạc sĩ Phạm Duy chọn phổ nhạc:
 
1/ So sánh lời hai bài thơ và lời bản nhạc:
 
So sánh lời bản nhạc KỶ VẬT CHO EM của Phạm Duy thì những câu thơ đầu của bài thơ KỶ VẬT của Chuẩn Nghị không hoàn toàn giống với lời bản nhạc KỶ VẬT CHO EM của Phạm Duy như thơ Linh Phương:
“Em hỏi (không có cụm từ “… anh bao giờ trở lại”)
 
Xin trả lời mai mốt anh về.
Anh trở về không bằng Mũ Đỏ Áo Hoa,
Anh trở về không bằng huy- chương chiến-thắng…”
(Chuẩn Nghị)
 
Trong thơ Chuẩn Nghị, không có các địa danh Pleime, Đức Cơ – Đồng Xoài – Bình Giả như trong nhạc phẩm hay như trong thơ Linh Phương.
 
Thơ Chuẩn Nghị chỉ gần giống với lời nhạc PD hai câu này:
 
“Anh trở về trong chiều hoang CHIẾU nắng,
Trong hòm gỗ hoặc trên chiếc băng -ca.”
 
Thơ Linh Phương và nhạc PD giống hệt nhau nguyên cả câu nhất là từ TRỐN, (khác với thơ Chuẩn Nghị dùng từ CHIẾU, thừa chữ TRONG)
 
“Anh trở về chiều hoang TRỐN nắng”
Nhạc phẩm KỶ VẬT CHO EM của Phạm Duy và thơ Linh Phương giống hệt lời đoạn này:
 
“Em hỏi anh bao giờ trở lại
Xin trả lời mai mốt anh về
Anh trở về hàng cây nghiêng ngã
Anh trở về hòm gỗ cài hoa
Anh trở về bằng chiếc băng ca
Trên trực thăng sơn màu tang trắng
Anh trở về chiều hoang TRỐN nắng
Poncho buồn liệm kín hồn anh
Mai trở về bờ tóc em xanh
Anh trở về hàng cây nghiêng ngã
Anh trở về hòm gỗ cài hoa
Anh trở về bằng chiếc băng ca
Trên trực thăng sơn màu tang trắng”
 
Trong đoạn sau đây, lời nhạc Phạm Duy và lời thơ Linh Phương rất gần giống nhau, nếu có khác chút ít, thì là chỉ do Phạm Duy đảo chữ thay vài ca từ khi phổ nhạc
 
“Em hỏi anh, em hỏi anh bao giờ trở lại
Xin trả lời, xin trả lời mai mốt anh về
Anh trở về đây kỷ vật viên đạn đồng đen
Em sang sông cho làm kỷ niệm
Anh trở về, anh trở về trên đôi nạng gỗ
Anh trở về, anh trở về bại tướng cụt chân
Em ngại ngùng dạo phố mùa xuân
Bên người yêu tật nguyền chai đá
Anh trở về nhìn nhau xa lạ
Anh trở về dang dở đời em
Ta nhìn nhau ánh mắt không quen
Cố quên đi một lần trăn trối… em ơi…
(Nhạc Phạm Duy)
 
Mai anh về em sầu thê thiết
Kỷ vật đây viên đạn mầu đồng
Cho em làm kỷ niệm sang sông
Đời con gái một lần dang dở
Mai anh về trên đôi nạng gỗ
Bại tướng về làm gã cụt chân
Em ngại ngùng dạo phố mùa xuân
Bên người yêu tật nguyền chai đá
Thì thôi hãy nhìn nhau xa lạ
Em nhìn anh – ánh mắt chưa quen
(Thơ Linh Phương)
 
Lời thơ của Chuẩn Nghị có khá nhiều sai biệt với lời nhạc Phạm Duy:
 
“Anh gởi về cho em vài kỷ-vật,
Đây chiếc nón sắt xuyên mấy lỗ đạn thù.
Nó đã từng che nắng che mưa,
Đã từng hứng cho anh giọt nước.
Chiều dừng quân nơi địa-đầu lạnh buốt,
Nấu vội-vàng trong đó nắm cơm khô.
Anh gởi cho em một tấm poncho,
Đã rách nát theo hình-hài năm tháng.
Lều dã-chiến trên đồi hoang cháy nắng,
Che cơn mưa gió lạnh buổi giao mùa.
Làm chiếc võng nằm nhìn đời lính đong-đưa,
Và… khi anh chết cũng poncho tẫn-liệm.
Nay anh gửi cho em làm kỷ-niệm,
Nhận không em chút tình lính này đây?
Tình lính đơn-sơ vì chinh-chiến kéo dài,
Nhưng tình lính chỉ lạt phai
Khi hình-hài và con tim biến-thể.”
(Thơ Chuẩn Nghị)