Toại Khanh

 Bài không tên cuối cùng - Chí ta - Chim và lá - Cho một người dưới phố - Chùa cũ - Chuyện của tôi - Không đề 1 - Kỷ Niệm Ngày Mẹ Vào Tịnh Xá Nguyên Thủy Dự Lễ Khánh Thành - Mâu thuẫn - Một đống hành trạng và những hành trình - Ngày về - Riêng một góc ngồi - Sa môn - Trường ca kẻ lên nguồn - Xa rồi - Ngọn lửa trong chiếc ghè

Muôn kiếp dựng xây thân sinh tử
Một ngày đại ngộ dứt vô minh
Ngã nhân huyễn hóa không còn nữa
Vũng nước vườn trăng thấy bóng mình!
Sư Giác Nguyên

Nắng trưa đứng bóng ven đồi
Người về giữa ngọ nghe lời hoàng hôn
Một mình mà chẳng cô đơn
Những buồn vui cũ, không buông đợi gì!?

Gọi nhau…từ triệu kiếp nào
đời như con nước làm sao thấy người
tình như một đốm ma trơi
ngõ quen tâm thức gọi mời âm dương
một khuya mả lạng bên đường
chút trăng cuối tháng  ai nương gió về
dặm trần lần dấu nẻo mê
người sinh tử mãi tìm về tử sinh
Trầm luân...ai chẳng một mình
Tìm thêm chi nữa thứ tình bơ vơ!
Xem mình là hạt bụi,
Nhỏ nhoi giữa đất trời.
Xem mình là cơn gió,
Đang thổi ngang cuộc đời.
Xem mình như con nước,
Đang từng phút trôi xuôi.
Xem mình như đốm lửa,
Cháy một lần rồi thôi.

Nỗi niềm nào đi nữa,
Rồi cũng phải phai phôi.
Đời không gì đáng sợ,
Cũng không gì để vui,
Người tu không vô cảm,
Xin giữ lại nụ cười.

Người đi tìm lửa bên sông
Về nhen nhóm giữa mùa đông cuộc đời
Chừng bình khô, lửa tắt rồi
Người xưa một buổi... mỉm cười qua sông...

 

Vậy rồi... gì cũng sau lưng
buồn vui chi mấy cũng chừng ấy thôi
cũng năm tháng cũ qua rồi
cũng ngày tháng mới đợi tôi trước thềm.
Vậy rồi...đời có chi thêm
có tôi sinh tử có em luân hồi
có niềm vui để mỉm cười
có niềm đau để con người học khôn
bình minh rồi lại hoàng hôn.
Vậy rồi...một buổi người chôn xác người
lợi danh vinh nhục một đời
đến ngày bạc tóc vậy rồi phủi tay.

Đang từng bước trôi xuôi
Xem mình như đốm lửa
Cháy một lần rồi thôi
Nỗi niềm nào đi nữa
Rồi cũng là phai phôi
Đời không gì đáng sợ
Cũng không gì để vui
Người tu không vô cảm
Nên giữ lại nụ cười

Duyên đến duyên đi
Nhân sinh mấy thì
Chim chiều về núi
Còn chi, mất chi
Chết là tử biệt
Sống là sinh ly
Kẻ sau, người trước
Ai khứ, ai quy.

Nước là lệ thuở trầm luân
Đất là xương cốt bao lần tái sinh
Phải đâu nay mới một mình
Mà muôn kiếp trước đã... tình bơ vơ!

Người đi không hò hẹn
Người đến không ước nguyền
Chuyện đời sao biết được
Vui buồn một chữ duyên.

Cái thấy ngày hôm qua
Đã ra đi vội vã
Rớt theo chiều vô ngã
Tan vào trong bao la.
Lời thương ngày hôm qua
Cũng ra đi vội vã
Nhưng mình còn chấp ngã
Cuốn mình trong mưa sa!

"Ngày sau ai có về núi cũ
Tình cờ lạc bước ghé qua đây
Nhớ để lại giùm ta góc nến
...Nếu chẳng đời này cũng kiếp mai!"

 BÀI KHÔNG TÊN CUỐI CÙNG

Bất ngờ cái buổi thấy nhau
Giật mình tự hỏi: Người nào đây ta ?
Biển dâu…ai lại chẳng già
Nhìn ngang, ngó dọc: Đúng là cố nhân !
Có điều…lòng cứ phân vân
Già chi nhanh thế trong ngần ấy năm
Ngày xưa…đôi mắt lá răm
Bây giờ mọng mỡ, quầng thâm mất rồi
Hết hồn, ta lấy gương soi
Ừ thì ta cũng mất toi tuổi vàng
Mở phone tìm Vũ Thành An
Không Tên bản cuối…bàng hoàng lắng nghe …

Thiền quán

Đêm tịch mặc ta làm con ếch nhỏ
Ngó bóng mình vời vợi ánh trăng khuya
Nghe sinh tử đi qua từng hơi thở
Một lần đi sẽ mãi mãi không về

Ao nước nhỏ chở hết niềm biển lớn
Ta ngồi nghe cuộn chảy những ba đào
Những chân trời màu thiên thanh vô tận
Mắt Phật hiền giữa lồng lộng trăng sao

Chợt xa khuất những phố đời huyên náo
Ta buông tay niềm nhân ngã sau lưng
Dốc đồi hẹn , em về sương ướt áo
Xa lạ rồi ...những tri kỷ cố nhân .

Chí Ta

Ước mơ chắp cánh thì bay
Sa-môn phải biết vói tay cao vời
Ngoài tai việc chợ, việc đời
Cô liêu vằng vặc trăng trời chí ta!

Chim Và Lá

Lên cao tìm bóng quê nhà
Có mây lãng bạt chiều xa ghé về
Chim xưa tha cọng bồ-đề
Bỏ quên chiếc lá trên quê cội gầy

Cho Một Người Dưới Phố

Về là gặp, đi là xa

Mỗi năm một bận ... kể là hữu duyên.

Mốt mai trở lại rừng thiền

Thả buồn vui cũ xuống triền sông mê.

Biết đâu sau có buổi về

Còn nghe trên sóng câu thề năm xưa.

Chùa Cũ

Về chùa phơi áo ngoài sân

Thầy tu mà cứ nghe chân hải hồ.

Sợ mai sương gió dạt xô

Túi nông, rớt chữ nam mô ven đường.

Đêm xa ... buồn thắp bó hương

Khói bay ... mình tóc pha sương mất rồi.

Giữa khuya mở cửa nhìn trời

Nỗi riêng meo mốc ai người tương tri!

CHUYỆN CỦA TÔI (Toại Khanh)

Bàn phím bỗng là thương cảng lớn
Đưa người xô giạt mấy trùng dương
Non cao, lũng thấp, ma rồi thánh
Giải thoát, trầm luân một nẻo đường.

Cứ mỗi website một lối về
Này là bến giác, nọ bờ mê
Đường Tăng ngày trước non trăm nạn
So với ta nay có đáng gì.

Mấy ả Bàn Ty với Tây Lương
Gặp quỷ Online hẳn phải nhường
Yêu quái bây giờ muôn đòn phép
Tử khí đầy mình cứ dễ thương.

Ta đốt đời mình trên bàn phím
Thêm mấy ngàn năm chẳng thấm chi
Mỗi bữa online từ mờ sáng
Trời đất ngoài kia…chả thiết gì !

Mỗi ngày niệm Phật một lần thôi
Xao xác trên kia quỷ gọi mời
Xem kinh vài chữ…sang web khác
Người tu cũng phải biết xả hơi…

Save hoài nên máy cứ bị treo
Mấy Gigabyte cũng hết vèo
Rác rến đầy lòng nên trí chậm
Pháp bảo trên tay… cứ thấy nghèo !

Mặc nẻo tử sinh có mịt mờ
Ta trót phải lòng món điện cơ
Chỉ mong mai mốt đầu thai lại
Ðược hoá thân thành Computer !

Không đề 1

Ghé đôi ba bữa Rồi đi
Sống vài mươi tuổi Lại về thiên thu
Chuyện đời đắp đổi Phù du
Mùa xuân sơ ngộ Mùa thu xa người ...

Kỷ Niệm Ngày Mẹ Vào Tịnh Xá Nguyên Thủy Dự Lễ Khánh Thành 

Mười năm mẫu tử cách chia
Con về xếp chữ nhà khuya nhớ người
Chữ C nhớ tiếng mẹ cười
Chữ T nhớ mẹ một đời thương con

Chữ M nhớ mẹ mỏi mòn
Gánh gồng máu lệ nuôi con nên người
Chữ S là sao trên trời
Nhiều như tình mẹ cả đời cho con

Chữ A manh áo vai sờn
Tuổi thơ mẹ dắt díu con vào đời
Chữ N nhớ dáng mẹ ngồi
Tuổi già có Phật quên đời phù du

Chữ T mẹ một lòng tu
Nắm tay con giữa sa mù nhân gian
Chữ TH lòng mẹ thênh thang
Mấy mươi năm mỏi hai bàn chân con

Mẹ ơi, xếp mãi vẫn còn
Chữ sao xếp được đỉnh non nghĩa từ!

Mâu thuẫn

Hỏi nhau Chi cũng mù sương
Đời mong manh thế nên buồn hay vui
Hỏi nhau Đời vẫn ngậm ngùi
Khổ nhiều vui ít , nên vui hay buồn
Góc gai thôi cứ vô thường 
Còn chùm hoa nở bên đường thì sao?

MỘT ĐỐNG HÀNH TRANG

VÀ NHỮNG HÀNH TRÌNH

Ai rồi cũng phải một mình dặm khơi
Nhục vinh, thành bại, khóc cười
Trộn nhau ra một cuộc đời khói sương
Nhân sinh ai chẳng trên đường
Rời ga để đến phi trường...bay đêm
Hành trang nên bớt, đừng thêm
Để mai chân cứng đá mềm mà đi...

Ngày về

Chiều nay về lại cố xứ
Thăm lại trời cố hương
Cố thổ giờ đổi khác
Ôi biển dâu vô thường

Cố quận còn ai không
Cố nhân kẻ theo chồng
Người ngược xuôi cơm áo
Cố lý buồn quán không

Cố nhân , cố lý , cố hương
Đất trời ngày cũ ... vô thường hôm nay
Đời ta những chuyến bay dài
Một hôm hồi quận mới hay tuổi già

RIÊNG MỘT GÓC... NGỒI

Em giữa trùng khơi vẫn có đôi
Tôi vẫn quạnh hiu một góc ngồi
Bất đồ gẫm lại ai chẳng thế
Ai giữa trần gian chẳng đơn côi.
Có đôi thì vẫn một mình thôi
Ai chẳng mình ên lúc khóc cười
Ai chẳng một mình trên giường chết
Ai chẳng đơn thân nẻo luân hồi.
Mai kia tôi có xuôi nghìn dặm
Em có đoàn viên giữa phố đời
Khuya nào tỉnh táo ngồi ngó lại
Tụi mình sau trước...mỗi mình thôi!
Chiều nay ba kẻ giữa trùng khơi
Chợt nhớ vẩn vơ chuyện ba người
Hai kẻ cùng chơi trò sinh tử
Một người lặng lẽ... ngắm mây trôi

Sa Môn

Bại, thành cũng chỉ cuộc chơi
Được, thua rác bụi cuốn trôi miệt mài
Sa-môn, đêm tối vươn vai
Trăng treo đầu gậy dặm dài, dặm không

Trường Ca Kẻ Lên Nguồn

Rồi thì ta ném bút
Thôi làm thơ, vẽ tranh
Chuyện lòng quăng xuống vực
Nẻo về ngập trăng thanh
Lên non ngồi tập thở
Cười lên chuyện tử sinh
Sá gì tam thế mộng
Chi rồi cũng mong manh

Khuya ngồi thở vào ra
Bình yên thế kiết già
Buồn vui vo tròn lại
Vào giữa đĩa liên hoa

Nhẹ nhàng thân giả tướng
Từng hơi thở luân hồi
Mai lìa thân huyễn tượng
Một lần hoa héo thôi

Trả hình hài về đất
Chờ giả hợp ngày sau
Huyễn thân dù tan nát
Xin lòng phàm không đau

Dặm trần không cố lý
Đời lẫn lộn vàng thau
Đã một lần tri kỷ
Xin trầm luân có nhau

Gỡ bàn chân thật nhẹ
Những vướng bận luân hồi
Từng bước chân thật khẻ
Đài hoa theo nước trôi

Ơ hay! hương trầm thoảng
Từ phương nào xa xôi
Chợt nghe mình tan loãng
Không người, không cả tôi
(lời viết cho một nhạc khúc)

Xa Rồi

Tham ưu, phiền giận xa rồi
Sa-môn gậy chiếc mỉm cười mù sương
Có con đường, chẳng con đường
Tuệ thiền trăng sáng, hoa hương tự lòng!

Ta rồi đến lúc phủi tay
Như con bướm nhỏ Đã bay cuối đường

Cuộc vui nào rồi cũng tàn, bữa tiệc nào cũng tan. Những vui buồn nhân sinh có ghê gớm đến mấy cũng phải có lúc chấm hết . Chuyện cần làm là anh phải sống để hiểu biết đúng sự thật , bao dung và buông bỏ , không phải để nắm níu . Xưa , vua Salamon của Do Thái được một người đến hiến cho chiếc vòng bằng bạc cùng một lời tâu rằng ai đang buồn nhìn vào chiếc vòng sẽ không buồn nữa , nhưng kẻ đang vui thì đừng nhìn vào nó , coi chừng sẽ hết vui . Vua Salamon nghe vậy thì càng tò mò , ông cầm chiếc vòng lên ngắm kỹ và thấy trên đó có khắc một dòng chữ ngắn ngủi : “Cái gì rồi cũng qua “.

Tuổi đời Là mỗi cánh hoa
Cội mai từ đó Thêm già mỗi xuân

Một cách thơ mộng mà cũng không kém phần ngậm ngùi , đời người là chuỗi dài của những lần lớn ròng của sông nước , của từng bữa ăn , từng đêm tối chong mắt và từng buổi chiều vàng vọt . Ba vạn sáu ngàn ngày là vừa đủ cho một kiếp người trăm năm . Phật còn dạy đời người cần được tính đến qua những hơi thở , những giây phút buồn vui , những khoảnh khắc thiện ác . Thời gian chỉ là một khái niệm giả lập mặc ước trên sự hiện hữu của các hiện tượng sinh tử . Nên chăng những lễ hội tưng bừng để mừng ngày mình thêm một tuổi vào dịp xuân sang , thêm một bước tiến gần về mộ địa . Lớn tuổi để thêm vững vàng có lẽ vẫn tốt hơn là để trắng thêm vài sợi tóc buồn .

Chiều nay Đã cuối đường trần
Còn trông thấy núi Một lần nầy thôi .

Nhớ xưa Phật từng nói một câu tương tự vậy , khi biệt Vesàli trước ngày về Kusinara để không bao giờ nhìn thấy ngôi cổ thành này thêm lần nào nữa .

NGỌN LỬA TRONG CHIẾC GHÈ! (thay lời giới thiệu)

Đọc xong "CHUYỆN PHIẾM THẦY TU" của TOẠI KHANH, gấp sách lại , tôi thẩn thờ , trầm ngâm ...rồi đi tới đi lui trong phòng vắng! Buồn mênh mang! Một nỗi buồn thiên cổ trầm mặc! Cái đọng lại mồn một trong tôi là hình ảnh của một "phong trần khách " trong câu thơ của Trần Thái Tông : 
" Vĩnh vi lãng đãng phong trần khách 
Nhật viễn gia hương vạn lý trình ".

Nếu “phong trần khách“ của Trần Thái Tông “là thân phận lênh đênh của những hữu tồn sanh diệt ; là định mệnh tại thế của những khổ đau, vô minh nghiệt ngã; là cái gì tất hữu của cuộc tử sinh lang thang không bến, không bờ; là cuộc ra đi chung thân viễn mộng, mỗi ngày mỗi xa cách quê hương ...thì nội hàm “phong trần khách “ của Toại Khanh hoàn toàn khác thế ! Nó là ánh trăng nguyên sơ “tuỳ hứng “qua lại giữa hai bờ mê giác . Nó là chiếc lá, cánh hoa, là làn khói sương của thơ , văn, ca từ, hình tượng, biểu tượng, tư tưởng ...bàng bạc mỹ học lại thích la cà rong chơi khắp tất thảy mọi thiên nhai, hải giác! Nó lại như là một đóm lửa hiu hắt , bập bùng trong hang núi , tự đốt cháy mình để hoàn thành sứ mạng oan khiên , đoạ đày “ lao viễn mộng “ của sức lửa tâm linh ! Nó còn như một tiếng chim hót cô liêu trong bóng núi xa mù lạnh giá , chỉ như là một phụng hiến vô danh , âm thầm nhưng thiết tha và bi tráng đến nao lòng !

Tôi đọc những hàng chữ và cả giữa hai hàng chữ , đọc được cả sau những câu hỏi tu từ và cả bỏ những ngữ nghĩa ...để cảm nhận cả những điều mà tác giả không muốn nói tới do ngại đao to , búa lớn , ngại rao giảng ồn ào ! Đấy là hoàng hôn thê lương của triết học, của chủ nghĩa , của quan điểm , của tư tưởng nhân loại ! Là sự bế tắc của mọi tìm về, của những cánh buồm nhân sinh dạt trôi không bến đỗ ! Là sự tha hoá của mọi lý tưởng, của mọi nhân danh chỉ còn là xác chữ khô rỗng, đã mòn trơ sự sống! Là nỗi đau thầm lặng của những trí thức, chân tu trên đời này! Là tuyệt lộ của tất thảy mọi tưởng tri, mọi thức tri tìm kiếm!
Là trò chơi thiếu nghiêm túc của trần gian khi họ không tuân thủ luật chơi! Là những luận tri, luận thức ồn ào , đa ngôn , kênh kiệu , từ chương , kinh viện ... của một số luận sư bộ phái đã quên mất thông điệp đầu nguồn khái niệm : “ Tri lập tri tức vô minh bổn ! “
Và còn nhiều nữa , nhiều nữa ...

Ôi ! Nói là chuyện phiếm nhưng nó chẳng "phiếm " tí nào. Là cái gì quan trọng và thành khẩn nhất cho những người học Phật thời nay vào buổi tăng tàn, pháp mạt , mà cũng là tuyên ngôn muôn đời của giáo pháp : Một sự nhìn ngắm chân thực vào nơi sâu thẳm nhất của lòng mình ! Và đây chính là điều cốt lõi , là điểm tựa đầu tiên cho những người học Phật và tu Phật vậy !

Thật đáng mến làm sao khi tác giả tự nhận mình chỉ là kẻ phàm phu , mắt thịt với tất cả hàm xúc dung phàm . Chỉ là một lữ khách lầm lũi bộ hành lang thang khắp trái đất , với tư lương vô sản , bần hàn và chưa hề chọn cho mình một chỗ dừng chân , vì " hành đạo " là " đi đạo " , là " đạo đi trên đường ", luôn là trên đường , luôn "bị " xả ly , luôn " bị " buông bỏ , không dính mắc cái gì , không dính mắc bất kỳ đâu ! Và một hôm nào đó , đứng trên đỉnh đồi cao của tư tưởng , chợt nhận ra mình là một người " khách lạ " trên mọi quê hương , trên mọi xứ sở , trên mọi chân trời !

Và điều đáng nói nữa , ngòi bút của TOẠI KHANH là lưỡi kiếm của một dũng sĩ , đã dám xuyên phá đến những cõi miền mà không ai dám đụng tới : Đó là một vài tình cảm , thói , tật dễ thương , rất người của chính mình ; là một tâm hồn mẫn cảm tha thiết yêu thương cuộc đời nhưng không " dại gì " , " ngu gì " mà " vác đá cục nợ trên vai " ! Chàng tự tại , tự do thưởng ngoạn cái đẹp của trần gian bằng pháp môn " khách sáo " rất minh triết , " tạm ví " như con ong hút mật nhụy mà không làm tổn thương cánh hoa , nhuỵ hoa như trong kinh Pháp Cú ! Trái tim của chàng lãng tử phong trần này , đáng quý hơn hết là còn cất giấu trong một góc linh thiêng " Đức Phật của lòng mình " , hình ảnh " người mẹ viết hoa " cùng quê hương sông nước , lúa rạ đồng chiêm !

Cuối cùng tôi muốn giới thiệu với các bạn rằng :" CHUYỆN PHIẾM THẦY TU " quả thật là một tác phẩm văn học Phật Giáo rất hiếm thấy trong thời gian ba bốn mươi năm trở lại đây , cả trong và ngoài nước . Với lối viết rất riêng , ngôn ngữ rất riêng , đưa đôi mắt tỉnh táo , tinh tường ngắm nhìn những sự việc , những hiện tượng rất đỗi bình thường , không ai để ý ... lại cho ta những cảm nhận tinh tế , dí dỏm , thâm trầm , sâu sắc ... Điều ấy chứng tỏ tác giả có cái " học thật " vững chắc , có kiến văn rộng rãi , có tâm hồn nghệ sĩ " mù biên phương " không dẫm theo lối mòn , cứ tiêu sái thung dung mà đi , theo sự thật mà nói . Như những chú ong tìm mật khẽ đụng chạm cánh hoa nhưng chẳng hề làm người khác đau ; mà trái lại , nếu có đau thì cũng ráng căng tai nghe thiên hạ chửi . Không mượn cái đầu của thiên hạ , đôi chân trần của mình cứ trên " đất thực " mà dạo bước , lại còn mài miệt trau dồi ngôn ngữ và học thuật nhưng luôn luôn tự khiêm hơi quá là mình " dốt " !

Đọc xong tác phẩm này , rất cám ơn TOẠI KHANH đã cho tôi một vài ngọn gió hư vô buốt lạnh , một vài cảm giác tê điếng hoặc nổi gai cả người , rất hiếm , bởi do bao năm đã trơ lì cảm xúc ! Tôi lại còn có thể lên gân " dũng cảm " để nhận ra mình vẩn còn là một lãng tử phong trần , một thầy tu còn nhiều bụi bặm , một người làm thơ đang còn ham thích chơi văn , giỡn chữ , một hành nhân sắm thuyền , sắm bè thúc giục mọi người " Gate , gate , paragate , parasamgate ... " Nhưng chắc người có cặp mắt xanh sẽ tâm đắc câu cổ thi :

" Càn khôn tận thị mao đầu thượng
Nhật nguyệt bao hàm giới tử trung !"

Viết tại MAI TRÚC AM
Xuân Giáp Ngọ , 2014
MINH ĐỨC TRIỀU TÂM ẢNH

TỰA

Nội dung cuốn sách này là toàn bộ những bài viết của tôi cho mục Tản Mạn trên trang điện tử Nam tông từ mười năm nay .

Ở tuổi trung niên này , với vô vàn những xây xát dặm đời , và lời kinh Phật trong tìm , tôi tuyệt không muốn đặt mình vào một xó riêng nào để nhìn ra hay nói về thiên hạ . Thế giới luôn thay đổi , cái gì cũng là giải pháp tạm thời . Không một nguyên tắc nào trong đạo hay ngoài đời đáng được xem là tuyệt đối cả . Tôi cứ thấy ngạt thở với những chiếu khung , những lồng chậu , những lối mòn . Thế là tôi viết . Trước là cho tôi , sau có thể là ai đó đồng điệu tình cờ đọc được .

Tôi phải nói lời cảm ơn những người đã đọc tôi nhiều năm qua . Tôi không hiểu vì sao họ chịu đọc tôi , nhưng tôi muốn xem họ là những người đồng điệu mà tôi vừa nói .

Người Tây phương có câu này : “ Vấn đề lớn của thế giới là người ta đã xây lên quá nhiều những bức tường ngăn cách , thay vì là những chiếc cầu cảm thông “. Tôi viết và in mấy bài này chính là muốn để lại một chiếc cầu . Cầu khỉ cũng được , miễn là nối được hai bờ cho thiên hạ gần nhau hơn .

TOẠI KHANH